Ο ήρωας Διομήδης ήταν γιος του Τυδέα και σύζυγος της Αιγιάλειας, ένας από τους «Επιγόνους» των «Επτά επί Θήβας» και βασιλιάς του Άργους την εποχή του Τρωικού πολέμου. Ήταν ανηψιός του Ηρακλή και καλός φίλος του Οδυσσέα. Οι τρεις τους ήταν οι αγαπημένοι ήρωες της θεάς Αθηνάς. Μαζί με τον Σθένελο και τον Ευρύαλο συμμετείχαν στην εκστρατεία κατά της Τροίας με 80 πλοία και άνδρες από όλη την επικράτειά του, που εκτός από το Άργος επεκτεινόταν στην Τίρυνθα, την Ασίνη, την Ερμιόνη, την Αίγινα, την Επίδαυρο, την Τροιζήνα και άλλες πολιτείες. Ως μνηστήρας της Ελένης, είχε χρέος μετά την απαγωγή της να είναι κι αυτός παρών, όπως είχε υποσχεθεί με όρκο στον πατέρα της.

Ο βασιλιάς του Άργους είναι ο ευνοούμενος ήρωας του Ομήρου, ο οποίος αφιερώνει το μεγαλύτερο μέρος της Ε’ ραψωδίας για να εξυμνήσει τα ηρωικά κατορθώματά του. Η μορφή του κυριαρχεί από την αρχή της Ιλιάδας και συναγωνίζεται σε ανδρεία τον Αχιλλέα και τον Αίαντα, μετά τους οποίους θεωρείται “ο ανδρειότατος καν στρατηγικότατος των πάντων”. Μάλιστα ο Όμηρος για να εξάρει την ανδρεία του, σε κανένα μέρος της Ιλιάδας δεν βάζει τον Αχιλλέα και τον Διομήδη να πολεμούν μαζί. Όταν διαπρέπει ο ένας στο πεδίο της μάχης, ο άλλος απουσιάζει είτε γιατί έχει τραυματιστεί, είτε για κάποια άλλη αιτία.
Εισορμούσε στις εχθρικές φάλαγγες χωρίς να νοιάζεται αν τον ακολουθεί ο στρατός του και τις διέτρεχε σκορπώντας το θάνατο και διασκορπίζοντάς τες. Απελπισμένος ο Έκτωρ παρακαλούσε την Αθηνά να τον πάρει μακριά από τις μάχες. Μάλιστα πάνω στην μάχη τραυμάτισε δύο θεούς, την θεά Αφροδίτη και τον ίδιο τον θεό Άρη.

Όπως φανερώνει και το όνομά του – (< Ζεύς (γεν.Διός) + μήδομαι (σκέφτομαι, συμβουλεύω), “αυτός που έχει θεϊκή σκέψη, που τον συμβουλεύει ο Δίας)- χαρακτηρίζεται από τη σοφία των απόψεών του για αυτό η γνώμη του γίνεται δεκτή και σεβαστή ακόμα και από πολύ πρεσβυτέρους του συμπολεμιστές, συμπεριλαμβανομένου του Αγαμέμνονος και του Νέστορος και ποτέ δεν διαπράττει ύβριν.

Ο Διομήδης ήταν ένας από τους πολεμιστές που εισέβαλαν στην Τροία χρησιμοποιώντας το Δούρειο Ίππο.

Όταν γύρισε από την Τροία, βρήκε και αυτός τον οίκο του αλλοτριωμένο. Κατά την απουσία του η Αιγιάλη, αφού συνδέθηκε με πολλούς εραστές, κατέληξε στον γιο του Σθένελου Κομήτη, στον οποίο ο Διομήδης είχε εμπιστευθεί την φροντίδα του οίκου του. Ο Κομήτης και η Αιγιάλη είχαν αποφασίσει να τον εξοντώσουν, στήνοντάς του ενέδρα μόλις γύριζε στο Άργος.

Η πολεμική πείρα έσωσε τον Διομήδη από την προδοσία, όταν χωρίς τους συντρόφους του ξεκίνησε μόνος και επιφυλακτικός για το παλάτι. Εκεί δέχτηκε την αιφνιδιαστική επίθεση του Κομήτη και των φρουρών του. Απέκρουσε με το ξίφος του την παγίδα και οπισθοχωρώντας πρόλαβε και κατέφυγε ικέτης στον βωμό της Αθηνάς, όπου δεν τόλμησε να τον πλησιάσει ο Κομήτης. Όταν νύχτωσε βγήκε κρυφά για να βρει τους συντρόφους του, που περίμεναν στα πλοία.

Θα ήταν πολύ εύκολο για τον πορθητή των Επτάπυλων Θηβών και τους παλαίμαχους άνδρες του να πολιορκήσουν το Άργος και να το κυριεύσουν. Δεν βαστούσε όμως η καρδιά του να αιματοκυλίσει την δοξασμένη πόλη, που ήταν άλλοτε το βασίλειό του.

Έτσι την ίδια νύχτα παίρνοντας μαζί του στα Αργείτικα πλοία όσους συντρόφους θέλησαν να αφήσουν και αυτοί την πατρίδα τους και να τον ακολουθήσουν, έφυγε αναζητώντας μια νέα γη για να εγκατασταθεί και να ιδρύσει ένα νέο βασίλειο στη μακρινή Εσπερία.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη παράδοση ο Διομήδης αποβιβάστηκε στην Απουλία, χώρα της Αδριατικής. Ο βασιλιάς της Δαύνος βρισκόταν σε πόλεμο και ζήτησε τις πολεμικές υπηρεσίες του. Σε αντάλλαγμα του υποσχέθηκε μέρος του βασιλείου του και την κόρη του Ευίππη για σύζυγο. Αφού έλαβε όμως τη βοήθεια, δεν τήρησε την υπόσχεση του.

Τότε ο Διομήδης κυριεύει την χώρα μόνος του, σημαδεύοντας τα σύνορα του δυτικού βασιλείου του με πέτρες από τα τείχη της Τροίας, που τις είχε χρησιμοποιήσει για έρμα στα καράβια του. Εκεί ίδρυσε πόλεις και την πρώτη την ονόμασε Άργος Ίππιον, (Argirippa) τα δε κοντινά νησιά ονομάστηκαν Διομήδειαι νήσοι.

Σύμφωνα με άλλη παράδοση ο Δαύνος κατάφερε με δόλο να σκοτώσει τον ήρωα. Ο Διομήδης θάβεται σ’ ένα κοντινό νησί που πήρε το όνομά του.
Η Αθηνά όμως του χάρισε την αθανασία, και οι σύντροφοί του επειδή θρηνούσαν απαρηγόρητοι, μεταμορφώθηκαν από την θεά σε ερωδιούς. Πράγματι κατά την παράδοση στο νησί που λέγεται Διομήδεια είχε πολλούς ερωδιούς. Αυτοί, έλεγαν, πως τους βαρβάρους ούτε αποστρέφονταν αλλά ούτε και τους πλησίαζαν. Εάν όμως έφθαναν εκεί Έλληνες ταξιδιώτες, σαν από θεία χάρη τους πλησίαζαν και απλώνοντας τα φτερά τους σαν χέρια, τους καλωσορίζαν και τους αγκάλιαζαν. Και όταν οι Έλληνες τους χάιδευαν, δεν έφευγαν αλλά κούρνιαζαν άφοβα στην αγκαλιά τους, σαν να υποδέχονταν αγαπητούς καλεσμένους.

Στη χώρα που κατέφυγε, σε πολλά μέρη των ανατολικών ακτών της Ιταλίας, στη Βενετία, στη Σαλαμίνα της Κύπρου, στην Κέρκυρα και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, λατρεύτηκε σαν θεός.
Ο Βιργίλιος, ο Δάντης και ο Σαίξπηρ έχουν χρησιμοποιήσει την ηρωική μορφή του Διομήδη στα έργα τους.

Κύρια πηγή: Ιωάννης Κ. Μπίμπης, «Αργολικά Παλαμήδης».
Εικόνα: Άγαλμα της Αθηνάς που συμβουλεύει τον Διομήδη λίγο πριν μπει στη μάχη – (Γέφυρα Schlossbrücke, Βερολίνο).

Like · · Share

Ο ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ.     ΙΣΤΟΡΙΑ-ΔΟΜΗ-ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ-ΣΥΝΘΕΣΗ

ΑΠΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ http://www.xfe.gr

Ιδιαίτερη είναι η αγάπη και ξεχωριστός ο σεβασμός, με τον οποίο το σύνολο των πιστών περιβάλλει την Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου. Αγάπη και σεβασμός που πηγάζουν και εμπνέονται από το πρόσωπο προς το οποίο απευθύνεται η Ακολουθία, από την εκφραστικότητα και τον πλούτο των κειμένων, από το μελωδικό ένδυμα των λόγων. Αγάπη και σεβασμός που εκδηλώνονται με την ευλαβή παρουσία και ενεργό συμμετοχή στην Ακολουθία των «πιστώς προσκυνούντων και δοξαζόντων» Χριστιανών, τα απογεύματα της Παρασκευής καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Το γεγονός δε ότι απ’ όλα τα κοντάκια μόνο αυτό είναι σήμερα σε χρήση στην λατρεία της Εκκλησίας μας δείχνει την δύναμη και την εντύπωση που έκανε και εξακολουθεί να κάνει στους πιστούς.

Ακάθιστος Ύμνος – δομή

Η Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου αποτελείται, κατά βάση, από τον Ακάθιστο Ύμνο και τον Κανόνα του Ακάθιστου Ύμνου, πλαισιωμένα με ψαλμούς, απολυτίκια και ευχές.

Ακάθιστος Ύμνος επεκράτησε να ονομάζεται το Κοντάκιο, το όποιο ψάλλουμε προς τιμήν της Θεοτόκου, τμηματικά κάθε Παρασκευή στις τέσσερις πρώτες εβδομάδες της Μ. Σαρακοστής (6 οίκοι με απόδειπνο – Χαιρετισμοί), και ολόκληρο την πέμπτη εβδομάδα (24 οίκοι). Το προοίμιο του είναι το «Τη Υπερμάχω στρατηγώ», έχει αλφαβητική ακροστιχίδα (Α – Ω) και διπλό εφύμνιο (Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε και Αλληλούια).

«Κοντάκια» παλαιότερα λέγονταν ολόκληροι ύμνοι, ανάλογοι προς τους «Κανόνες». Η ονομασία οφείλεται μάλλον στο κοντό ξύλο επί του οποίου τύλιγαν τη μεμβράνη που περιείχε τον ύμνο.

Το πρώτο τροπάριο λεγόταν «προοίμιο» ή «κουκούλιο» και όσα ακολουθούσαν λέγονταν «οίκοι», ίσως διότι ολόκληρος ο ύμνος θεωρείτο ως σύνολο οικοδομημάτων αφιερωμένων στη μνήμη κάποιου αγίου.

Κοντάκιο λέγεται συνήθως σήμερα το πρώτο τροπάριο ενός τέτοιου ύμνου.

Ο Ακάθιστος Ύμνος περιέχει προοίμιο και 24 «οίκους». Ως προοίμιο του Ύμνου ψάλλεται σήμερα το «Τη Υπερμάχω στρατηγώ», το οποίο όμως, καθώς φαίνεται, δεν είναι το αρχικό. Αντίθετα, ως γνήσιο προοίμιο φέρεται το, σήμερα, αυτόμελο απολυτίκιο «Το προσταχθέν μυστικώς λαβών εν γνώσει», που έχει αμεσότερη σχέση με το περιεχόμενο του Ύμνου, αναφερόμενο κι αυτό στο γεγονός του Ευαγγελισμού.

Το «Τη Υπερμάχω» συνετέθη επ’ ευκαιρία της σωτηρίας της Κωνσταντινούπολης από κάποιο κίνδυνο και συνδέθηκε μάλλον αργότερα με τον Ύμνο. Σ’ αυτό θα συνέβαλε και το γεγονός ότι ο Ύμνος ψαλλόταν συχνά στην Κωνσταντινούπολη στις ευχαριστήριες ακολουθίες προς τιμήν της Παναγίας, πολιούχου της Βασιλεύουσας.

Οι 24 «οίκοι» σχηματίζουν αλφαβητική ακροστιχίδα και έχουν εφύμνιο οι μεν περιττοί «Χαίρε, Νύμφη, ανύμφευτε», οι δε άρτιοι «Αλληλούια». Από αυτούς οι 12 αναφέρονται στον Κύριο και τελειώνουν με το «Αλληλούια» = Αινείται το Θεό. Οι άλλοι 12 οίκοι αναφέρονται στη Θεοτόκο και τελειώνουν με το «Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε». «Εφύμνιο» λέγεται η τελευταία φράση του ύμνου που επαναλαμβάνει ο λαός.

Μέσα στους 72 στίχους συναντούμε 144 χαιρετισμούς στη Θεοτόκο: «Χαίρε, της εκκλησίας ο ασάλευτος Πύργος, Χαίρε, της βασιλείας το απόρθητον τείχος, Χαίρε δι ης εγείρονται τρόπαια, Χαίρε, δι ης εχθροί καταπίπτουσι …;». Από τη λέξη ΧΑΙΡΕ ονομάστηκαν και Χαιρετισμοί.

Περιεχόμενο του Ύμνου

Ο Ύμνος διακρίνεται σε δύο ενότητες:

Α) Α-Μ, που αποτελεί το ιστορικό τμήμα (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, σύλληψη Χριστού από την Παναγία, επίσκεψη της Θεοτόκου στην Ελισάβετ, ανησυχία Ιωσήφ, επίσκεψη ποιμένων και μάγων στο νεογέννητο Χριστό, επιστροφή Μάγων, φυγή στην Αίγυπτο, Υπαπαντή), και

Β) Ν-Ω, που αποτελεί το δογματικό-θεολογικό τμήμα (άσπορος σύλληψη, θεότης και ανθρωπότης του Χριστού, σωτηρία του ανθρώπινου γένους με τη θυσία του Ιησού, θέωση των ανθρώπων, θεομητορικής αξίας της Θεοτόκου κά) χωρίς όμως να λείπουν από κάθε ενότητα και στοιχεία της άλλης.

Πηγές του ύμνου είναι η Αγία Γραφή και οι Πατέρες της Εκκλησίας.

Η Ονομασία του Ύμνου

Η ονομασία Ακάθιστος Ύμνος αποδόθηκε στον Ύμνο οφείλεται στο ότι «ορθοστάδην τότε πάς ο λαός κατα την νύκτα εκείνην τον ύμνον τη του Λόγου Μητρί έμελψαν και ότι πάσι τοις άλλοις οίκοις καθήσθαι εξ έθους έχοντες, εν τοις παρούσι της θεομήτορος όρθοv πάντες ακροώμεθα». Αυτά γράφει το Συναξάριο, και εντοπίζει «την νύκτα εκείνη» το καλοκαίρι του 626.

Επίσης, από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε ο ύμνος οι πιστοί σε κάθε ευκαιρία και αφορμή, τον έψαλαν όρθιοι και απ’; την αρχή συνδέθηκε με την εορτή του Ευαγγελισμού του οποίου την ακολουθία το εκκλησίασμα παρακολουθούσε όρθιο.

Χρόνος και αιτία σύνθεσης

Σύμφωνα με το Συναξαριστή, ο Ύμνος δημιουργήθηκε το 626, μετά τη σωτηρία της Κωνσταντινούπολης από την πολιορκία των Αβάρων και των Περσών, οπότε και εψάλει για πρώτη φορά.

Για να ψαλθεί όμως τότε θα πρέπει να είχε συντεθεί νωρίτερα, καθώς δεν ήταν δυνατό να γίνει αυτό σε μια νύχτα. Κάποιοι μελετητές υποστηρίζουν ότι ο ύμνος έπρεπε να προϋπήρχε στη λειτουργική πράξη, και να ψάλθηκε τότε «ορθοστάδην», από μεγίστη αφοσίωση προς εγκωμιασμό της Θεοτόκου. Και προκρίθηκε αυτός ο ύμνος από κάποιον άλλον ενδεχομένως, επειδή θα ήταν κιόλας καθιερωμένος στην Αγρυπνία της 15ης Αυγούστου στη Βλαχέρνα, και επειδή το περιεχόμενό του, με χαρακτήρα διηγηματικό, δογματικό, και δοξολογικό -; εγκωμιαστικό προσφερόταν για τη διάσωση και τη λύτρωση της Πόλης από τη δεινή περίσταση.

Η δομή, το ύφος και το περιεχόμενο του ύμνου είναι μάλλον μεταρωμανικά στοιχεία, όπως κατάδειξε ο καθηγητής Νικόλαος Τωμαδάκης. Ο ύμνος αναφέρεται σε όλο το μυστήριο της ενανθρώπησης του Χριστού, στο οποίο είναι βασικός παράγοντας η Θεοτόκος. Έτσι, ο μαριολογικός και ο χριστολογικός χαρακτήρας του είναι φανερός.

Συνεπώς, μπορούμε να πούμε ότι αναφέρεται σε κοινό εορτασμό του Ευαγγελισμού και των Χριστουγέννων -; οι γιορτές χωρίστηκαν στα χρόνια του Ιουστινιανού (527-565) -; αλλά εύκολα επίσης μπορούμε να πούμε ότι ο εγκωμιαστικός και δοξολογικός χαρακτήρας του ύμνου είναι πρόσφορος για κάθε περίσταση που η θρησκεύουσα ψυχή θέλει να αναφερθεί στο θαύμα της σωτηρίας της.

Σύνθεση του Ύμνου

Από τα σημαντικότερα και δυσκολότερα φιλολογικά προβλήματα είναι αυτό της σύνθεσης του Κοντακίου του Ακάθιστου Ύμνου. Συνθέτης, χρόνος και αιτία της σύνθεσης παραμένουν ακόμα ανεξακρίβωτα από τους μελετητές.

Με τη χρονολογία σύνθεσης του ύμνου συνδέεται αναπόφευκτα το όνομα του ποιητή του ύμνου, του μελωδού. Ο ύμνος φέρεται σε όλη τη χειρόγραφη παράδοση ανώνυμος, και ο Συναξαριστής που τον συνδέει με το γεγονός της διάσωσης από την πολιορκία του 626 δεν κάνει λόγο ούτε για το χρόνο της σύνθεσης ούτε για τον ποιητή του.

Ήταν φυσικό, η παράδοση σιωπηρά, αλλά και πολλοί μεγάλοι μελετητές να αποδώσουν τον έξοχο αυτό ύμνο στον κατ’; εξοχήν πρίγκηπα των βυζαντινών υμνογράφων, τον Ρωμανό το μελωδό (α΄ μισό ς΄ αι.). Υπάρχει και μια μεταγενέστερη μαρτυρία, του ις΄ αι., ως σημείωση σε κώδικα του ΙΓ΄ αι. (της μονής Βλατάδων 41, φ. 193α) που αναφέρει το όνομα του Ρωμανού ως ποιητή του ύμνου.

Υπάρχουν όμως και άλλες δύο περιπτώσεις για τον μελωδό του Ακάθιστου Ύμνου, με εξίσου σοβαρές ενδείξεις. Η μία είναι ότι στη λατινική μετάφραση του ύμνου, γύρω στο 800, από τον Επίσκοπο Βενετίας Χριστόφορο, αναφέρεται το όνομα του Γερμανού Α΄ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως (715-730 κοιμήθηκε 740) που ήταν σύγχρονος με τα γεγονότα του 718 “;Incipit Hymnus de Sancta Dei Genetrice Maria, Victoriferus atque Salutatorius, a Sancto Germano Patriarcha Constantinopolitano”;.

Η άλλη περίπτωση είναι, ότι σε μια παλαιά αχρονολόγητη εικόνα του Ευαγγελισμού στο παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου της ονομαστής μονής του Αγίου Σάββα στα Ιεροσόλυμα, εικονίζεται κι ένας μοναχός που κρατάει ειλητάριο με γραμμένο το «Αγγελος πρωτοστάτης ουρανόθεν επέμφθη». Στο κεφάλι του μοναχού υπάρχει η ένδείξη «Ο ΑΓ. ΚΟΣΜΑΣ». Αυτός ο Άγιος Κοσμάς δεν είναι άλλος από τον Κοσμά το μελωδό, που κοιμήθηκε το 752-4, κι είναι κι αυτός σύγχρονος με την θαυμαστή λύτρωση της Κωνσταντινούπολης από την πολιορκία του 718.

Ο Κανόνας του Ακάθιστου είναι έργο των Ιωάννου Δαμασκηνού (οι ειρμοί) και Ιωσήφ Ξένου του Υμνογράφου (τα τροπάρια).

Τρόπος εκτελέσεως

Ιστορικές συγκυρίες δεν επέτρεψαν να διασωθεί ως τις μέρες μας ο τρόπος μελωδικής εκτέλεσης του Ύμνου. Γι’ αυτό τον λόγο δεν ψάλλεται αλλά ραψωδείται από τους ιερείς στους ναούς, κατά την τέλεση της Ακολουθίας.

Ευθύς, ειλικρινής, ολιγόλογος, καρτερικός, σεμνός, ο ιδανικός οπλίτης, ένα αληθινό παλικάρι, ο πιο ανδρείος από τους Έλληνες μετά τον πρώτο του εξάδελφο Αχιλλέα, άξιος αντίπαλος του γενναίου Έκτορα.

Ήταν εγγονός του Αιακού και γιος του Τελαμώνα, βασιλιά της Σαλαμίνας και της Ερίβοιας, κόρης του βασιλιά των Μεγάρων και εγγονής του Πέλοπα. Η Ερίβοια έλεγαν ήταν μια από τις κοπέλες που μαζί με το Θησέα είχαν σταλεί στην Κρήτη, για να φαγωθούν από το Μινώταυρο. Αδελφός του ήταν ο Τεύκρος, από άλλη όμως μητέρα, την Ησιόνη, αδελφή του Πριάμου.

Ο Ησίοδος καθώς και ο Πίνδαρος αναφέρουν ότι όταν γεννήθηκε ο Αίαντας, βρισκόταν στη Σαλαμίνα ο Ηρακλής, που τύλιξε το βρέφος με τη λεοντή του και ευχήθηκε να γίνει το παιδί που μόλις είχε γεννηθεί, «άρρηκτον», δήλ. άτρωτο όπως και η λεοντή. Ο Ζευς που ανταποκρίθηκε στην ευχή έστειλε έναν «αιετόν», από όπου το παιδί ονομάστηκε Αίας. Και πράγματι, όπως μας λέει ο Όμηρος στην Ιλιάδα του, όπου τον περιγράφει πελώριο και πανίσχυρο, ο Αίαντας ήταν άτρωτος σ’ όλο του το σώμα, εκτός από τις μασχάλες του που δεν είχαν σκεπαστεί με τη λεοντή.

Ο Αίαντας μετείχε στην Τρωϊκή εκστρατεία με 12 πλοία, επικεφαλής Σαλαμίνιων και Μεγαρέων. Στον διάλογο μεταξύ Πρίαμου και Ελένης ενώ παρατηρούν τον στρατό των ελλήνων από τα τείχη της Τροίας, ο Πρίαμος ρωτάει την Ελένη: «Ποιος είναι ο γιγαντόσωμος αυτός άνδρας που ξεχωρίζει με το κορμί και το κεφάλι από τους άλλους Αργείους;» («ηύς τε μέγας τε»), εκείνη του απάντησε: «Είναι ο πελώριος Αίας, το φράγμα των Αχαιών».

Ξεχωριστό όπλο του είναι η τεράστια και φοβερή ασπίδα του από επτά δέρματα βοδιού («δείνον σάκος επταβόειον»), η οποία στον Όμηρο παρομοιάζεται με πύργο.
Ο ίδιος ο Έκτορας του λέει αργότερα: «Σου έδωσε ο θεός ανάστημα και δύναμη και γνώση και είσαι και στην πολεμική τέχνη ο ανώτερος ανάμεσα στους Αχαιούς». Μονομάχησε με τον Έκτορα χωρίς να νικήσει κανείς απ’ τους δύο τους. Παρά τη δίνη του πολέμου και της δικής τους μονομαχίας αναγνωρίζουν ο ένας την αξία του άλλου και ανταλλάσουν όπλα. Ο Αίας χαρίζει στον Έκτορα τη ζώνη του, «ζωστῆρα δίδου φοίνικι φαεινόν» (Η 305) και μ’αυτήν αργότερα ο Αχιλλέας θα δέσει το σώμα του νεκρού Έκτορα στο άρμα του και θα το σύρει γύρω απ’ την Τροία. Ο Έκτορας χαρίζει στον Αίαντα το ξίφος του, «ξίφος ἀργυρόηλον σὺν κολεῷ τε φέρων καὶ ἐϋτμήτῳ τελαμῶνι·» (Η 303-4). Αλλά τα δώρα στάθηκαν άτυχα και για τους δυο ήρωες.

Ο Αίας είναι αυτός που αποσπά το κορμί νεκρού του Πατρόκλου από τα χέρια των Τρώων κι αργότερα το κορμί του ίδιου του Αχιλλέα.

Μετά από το θάνατο του Αχιλλέα και τους αγώνες που γίνανε προς τιμή του, αποφασίστηκε να δοθούν τα όπλα του ήρωα στον ανδρειότατο από τους Έλληνες και σε κείνον που αγωνίστηκε περισσότερο για τη διάσωση των όπλων και του κορμιού του ήρωα, ως τιμητικό δώρο. Τότε η προσφορά του Αίαντα παραβλέπεται, όπως και η συγγένεια του με τον Αχιλλέα, και τα όπλα παίρνει ο πανούργος Οδυσσέας, μια επιλογή που μάλλον έγινε από φθόνο: να μην αναγνωρίσουν οι άλλοι Αχαιοί βασιλείς του Αίαντα τα αναμφισβήτητα πρωτεία (πανταχού παρόν το σαράκι της φυλής μας). Φυσικά, αν ζούσε ο Αχιλλέας οι Ατρείδες δεν θα τολμούσαν τέτοια κατάφωρη αδικία και προσβολή. Όλη η φιλονικία, πάντως, είχε προκληθεί από τον Δία.

Το πλήγμα και η προσβολή για τον Αίαντα ήταν τρομερό. Αποσύρθηκε στη σκηνή του και αποφάσισε να εκδικηθεί τους Ατρείδες και τον Οδυσσέα. Τη νύχτα, πήρε το ξίφος που του είχε χαρίσει ο Έκτορας και βγήκε από τη σκηνή του για να σκοτώσει τους αρχηγούς των Αχαιών. Η προστάτιδά τους όμως, η θεά Αθηνά, σκότισε τόσο πολύ το μυαλό του, που ξαφνικά παραφρόνησε, και μέσα στη μανία του, ρίχτηκε εναντίον των κοπαδιών του στρατοπέδου, νομίζοντας πως χτυπούσε εκείνους που τον αδίκησαν.
Σφάζει τα πρόβατα και θεωρεί τα κριάρια για αρχηγούς του στρατού και αρχίζει να τα μαστιγώνει άγρια και να καγχάζει σαρκαστικά μ’ ένα φοβερό γέλιο που το ονόμασαν “αιάντειο γέλιο”.

Όταν συνείλθε και συνειδητοποίησε πως είχε σκοτώσει πρόβατα και είχε γίνει ο περίγελος του στρατοπέδου, αποχαιρέτησε την σύζυγό του Τέκμησσα και τον γιο του Ευρυσάκη και μπήγοντας στο χώμα το σπαθί που του είχε δωρήσει ο Έκτορας αυτοκτόνησε πέφτοντας επάνω του στο σημείο κοντά στη μασχάλη, όπου ήξερε πως ήταν τρωτός.
Στον «Αίαντα» του Σοφοκλή από τα τελευταία του λόγια είναι η περίφημη φράση: «Ή καλώς ζην ή καλώς τεθνηκέναι τον ευγενή δει» (Ο ευγενής πρέπει ή να ζει με αξιοπρέπεια ή να πεθαίνει με αξιοπρέπεια). Η φράση αυτή σήμερα κοσμεί το έμβλημα της 9ης Ταξιαρχίας του Πεζικού μας.

Το πτώμα του Αίαντα, τάφηκε – ή κάηκε σε ειδικό φέρετρο- στο ακρωτήριο Ροίτειο της Τροίας. Εκεί, αργότερα, ιδρύθηκε ναός του, το Αιάντειο.

Όταν αργότερα ο Οδυσσέας επισκέφθηκε τον Ασφοδελό Λειμώνα, ο Αίαντας ήταν το μόνο φάσμα που στεκόταν μακριά του, απορρίπτοντας τις δικαιολογίες του πως ο Δίας ήταν υπεύθυνος για την άτυχη ιστορία. Ο Οδυσσέας είχε στο μεταξύ χαρίσει τα όπλα του σκανδάλου στον Νεοπτόλεμο, τον γιό του Αχιλλέα, άλλοι όμως ισχυρίστηκαν πως τα έχασε σε ναυάγιο επιστρέφοντας στην πατρίδα του, και τα κύματα, με τη συνεργασία της Θέτιδος, τα έβγαλαν πλάι στον τάφο του Αίαντα, στο Ροίτειο.

Οι Σαλαμίνιοι του είχαν αφιερώσει έναν ναό στην Αγορά τους και ισχυρίζονταν πως όταν πέθανε ο Αίαντας ένα καινούργιο λουλούδι εμφανίστηκε στο νησί τους. Φαίνεται ότι η λατρεία του Αίαντος είχε ευρεία διάδοση κατά την αρχαιότητα, γιατί αναφέρεται ως καθιερωμένη εκτός απ την Σαλαμίνα και στην Αττική, στην Τρωάδα, στο Βυζάντιο, ίσως και στα Μέγαρα.
Ιδιαίτερα τον τιμούσαν στην Αθήνα, όπου μια από τις κυριότερες φυλές της Αθήνας, η Αιαντίς, ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του ήρωα.
Ο ανδριάντας του, ως επωνύμου ήρωα, στήθηκε μπροστά στο Βουλευτήριο και του είχαν επίσης αφιερώσει την πρώτη μέρα της νέας σελήνης και το δεύτερο ποτήρι των συμποσίων. Μετά τη νίκη της Σαλαμίνας, αφιέρωσαν στον Αίαντα και μια φοινικική τριήρη.

Ο Σωκράτης, πριν από τον θάνατό του, είπε πως θα συναντηθεί στον Άδη με τον Αίαντα, γιατί και των δύο ο θάνατος οφείλεται σε άδικη κρίση. Ο Αισχύλος έγραψε για τον Αίαντα τριλογία (Όπλων κρίσις, Θρήσσαι και Σαλαμίνιαι), που διασώθηκε πολύ αποσπασματικά. Από την τριλογία του Σοφοκλή διασώθηκε ο «Αίας Μαινόμενος», ενώ ο «Τεύκρος» και ο «Ευρυσάκης» χάθηκαν. Αργότερα ασχολήθηκαν με τον Αίαντα ο Αστυδάμας ο Νεότερος, ο Θεοδέκτης και πολλοί Ρωμαίοι τραγικοί, ενώ ο Βιργίλιος, ο Οβίδιος, ο Οράτιος και ο Ιουβενάλης χρησιμοποίησαν τον Αίαντα ως θέμα των ποιητικών δημιουργιών τους.

Εικόνα: Μελανόμορφος αμφορέας του Εξηκία (530 π.Χ.), Μουσείο Καλών Τεχνών και Αρχαιολογίας, Boulogne-sur-Mer. Ο ζωγράφος επιλέγει να εικονίσει τη συγκλονιστική στιγμή που ο Αίας στερεώνει το ξίφος του στο έδαφος για να χάσει την ζωή του πέφτοντας πάνω του.

Add LocationEdit

Σύναξις Ἁγίου Ἰωάννου Προδρόμου καὶ ἡ μετένεξις τῆς Ἁγίας αὐτοῦ Χειρὸς εἰς Κωνσταντινούπολη

Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, επικαλούμενος και Ιωάννης ο Πρόδρομος είναι άγιος και προφήτης του Χριστιανισμού. Ήταν σύγχρονος του Ιησού Χριστού και θεωρείται ότι με την διδασκαλία του προετοίμασε τον κόσμο να υποδεχτεί τον Μεσσία Ιησού, εξ ου και ο χαρακτηρισμός “Πρόδρομος”. Η διδασκαλία του υπήρξε καυστική ιδιαίτερα προς τις ανηθικότητες της εξουσίας, γεγονός που εξανάγκασε τελικά τον τότε τετράρχη της Γαλιλαίας Ηρώδη τον Αντύπα αρχικά να τον φυλακίσει και στη συνέχεια να τον θανατώσει με αποκεφαλισμό.
Ως βιβλικό πρόσωπο θεωρείται ότι βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Στην Παλαιά θεωρείται ως “Προφήτης” ενώ στην Καινή ως “Πρόδρομος”. Ο ερχομός του προφητεύτηκε από τους προφήτες Ησαΐα και Μαλαχία (Ησαΐας 40,3. Μαλαχίας 3,1. Ματθαίος 3,3 και 11,13-14). Ο Ιωάννης αναφέρεται και από τους τέσσερις Ευαγγελιστές. Το όνομα Ιωάννης είναι εβραϊκό και σημαίνει τη “χάρη και την εύνοια του Θεού”.

Βίος
Σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Λουκά ο Ιωάννης ήταν γιος του ιερέα Ζαχαρία και της Ελισάβετ που ήταν συγγενής της Θεοτόκου. Οι γονείς του ανήκαν σε ιερατικές οικογένειες. Ο πατέρας του ήταν από την ιερατική τάξη του Αβιά, ενώ η μητέρα του ήταν απόγονος του Ααρών (Λουκάς 1,5). Αν και η Ελισάβετ φερόταν στείρα ο αρχάγγελος Γαβριήλ διαμήνυσε στον Ζαχαρία ότι τελικά η γυναίκα του θα γεννήσει αγόρι και να του δώσει το όνομα Ιωάννης. Στην αρχή ο Ζαχαρίας δεν πίστεψε τα λόγια του Γαβριήλ και ως τιμωρία για την απιστία του έχασε την ομιλία του, όπου και παρέμεινε άλαλος έως την ημέρα που θα βαπτιζόταν το παιδί που θα έφερνε στον κόσμο η Ελισάβετ. Έτσι και έγινε. Οκτώ ημέρες μετά την γέννηση του μωρού, όταν ζητήθηκε από τον ίδιο να φανερώσει το όνομα του παιδιού, εκείνος έγραψε σε μια πινακίδα το όνομα “Ιωάννης” και αμέσως επανήλθε η ομιλία του (Λουκάς 1,5-25 και 1,57-80).

Πατρίδα του Ιωάννη κατά μία παράδοση φέρεται η Χεβρών, κατ΄ άλλη όμως γνώμη φέρεται η πόλη Ιούττα. Μέχρι τα 30 του χρόνια έζησε ζωή ασκητική στην έρημο, η οποία ήταν αφιερωμένη στην προσευχή και την πνευματική ολοκλήρωση. Περί της νεανικής ζωής του Ιωάννη και του ιδιωτικού του βίου καμία πληροφορία δεν υπάρχει εκτός της πολύ λιτής αναφοράς του ίδιου του Ευαγγελιστή ότι: “το παιδίον ηύξανε και εκραταιούτο πνεύματι και ήν εν ταις ερήμοις έως ημέρας αναδείξεως αυτού προς τον Ισραήλ” (Λουκάς 1,80). Με τη λέξη “ερήμοις” χαρακτηρίζονται τα διάφορα μέρη της ίδιας της ερήμου της Ιουδαίας οι οποίες έφεραν διάφορες επιμέρους ονομασίες. Στις ερήμους αυτές φαίνεται να κατέφυγε ο Ιωάννης, για προπαρασκευή του έργου του όπως παλαιότερα είχαν ομοίως καταφύγει ο Μωϋσής και ο προφήτης Ηλίας.

Σύμφωνα με αναφορά του Ευαγγελιστή Λουκά ο Ιωάννης εμφανίζεται πλέον σε ηλικία 30 ετών, κατά θεία εντολή, στην έρημο της Ιουδαίας, στον Ιορδάνη ποταμό. Εκεί κήρυσσε στα πλήθη και βάπτιζε όσους προσέρχονταν προς αυτόν (κατά Ματθαίον). Η διδασκαλία του, που συνοψίζεται στη γνωστή φράση “Μετανοείτε, ήγγικεν γαρ η βασιλεία των ουρανών”, ήταν ουσιαστικά η προετοιμασία της έλευσης του Ιησού Χριστού.
Παράλληλα με τα κηρύγματά του ήταν και η εμφάνισή του καθώς ο ασκητικός βίος και διατροφή του. Φορούσε μάλλινο ένδυμα από τρίχες καμήλας και και στη μέση του φορούσε δερμάτινη ζώνη. Η διατροφή του ήταν άγριο μέλι και ακρίδες (Ματθαίος 3,1-5). Φαίνεται πως δεν παρέμενε συνέχεια στο ίδιο μέρος αλλά περιέρχονταν σε όλη την περιοχή του Ιορδάνη κηρύσσοντας βάπτισμα μετανοίας (Ματθαίος 3,1. Μάρκος 1,4. Λουκάς 3,3). Βάπτιζε τους μαθητές του και γενικά όσους δέχονταν το κήρυγμα της μετανοίας. Επίσης κήρυττε πως θα εμφανιζόταν κάποιος που θα λύτρωνε το λαό Ισραήλ. Παρόλο που ο Ιωάννης δεν έκανε κανένα θαύμα, εν τούτοις πολλοί πίστεψαν στα λόγια του (Ιωάννης 10,41).

Τόσο η εμφάνιση όσο και ο ασκητικός βίος του Ιωάννη παράλληλα με τα κηρύγματα και τις βαπτίσεις μετάνοιας που προέβαινε ήταν επόμενο να προκαλέσει πλήθος ακροατών αλλά και πολλών θαυμαστών του απ΄ όλη τη Παλαιστίνη που έσπευδαν να τον ακούσουν, μεταξύ των οποίων και στρατιώτες και Σαδδουκαίοι και Φαρισαίοι τους οποίους όλους στη συνέχεια βάπτιζε στον Ιορδάνη ποταμό. Έτσι δεν άργησε αυτή η δράση του να προκαλέσει και τη προσοχή του Μεγάλου Συνεδρίου των Εβραίων που έστειλε αντιπροσωπεία για να ελέγξει τι συνέβαινε και να μάθει περί αυτού, από την οποία και έλαβε ως απάντηση σχετική προφητική ρήση του Προφήτη Ησαΐα “φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ευθύνατε την οδόν Κυρίου” (κατά Ιωάννη)

Στον Ιορδάνη ποταμό πήγε και ο Ιησούς Χριστός και του ζήτησε να βαπτιστεί. Ο Άγιος Ιωάννης κατάλαβε αμέσως ποιον έχει μπροστά του και του είπε πως δεν είναι άξιος ούτε τα λουριά από τα παπούτσια Του να λύσει. Ο Ιησούς τότε του είπε πως έτσι πρέπει να γίνει κι ο Ιωάννης τον βάφτισε στα νερά του Ιορδάνη ποταμού (Ματθαίος 3,13-15. Ιωάννης 1,29-34). Κατόπιν βάπτισε τον Ιησού στον Ιορδάνη ποταμό, βλέποντας το Πνεύμα του Θεού να κατεβαίνει και να έρχεται πάνω Του, και μια φωνή να ακούγεται από τα ουράνια που έλεγε “Αυτός είναι ο Υιός, Αυτός είναι ο εκλεκτός Μου” (Ματθαίος 3,16-17. Μάρκος 1,9-11. Λουκάς 3,21-22).
Μετά από αυτό ο Άγιος δείχνοντας τον Ιησού, λέει ότι Αυτός είναι ο “αμνός του Θεού” που κουβαλάει στους ώμους του τις αμαρτίες όλου του κόσμου. “Ιδέ ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου”. Δύο από τους μαθητές του, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Ανδρέας και ο Ιωάννης, αργότερα έγιναν μαθητές του Ιησού (Ιωάννης 1,35-41). Η διακονία του συνεχίστηκε με το βάπτισμα που έκανε στον ποταμό Αινών, κοντά στο Σαλείμ (Ιωάννης 3,23), ελέγχοντας καθέναν που καταπατούσε το νόμο του Θεού. Οι μαθητές του νήστευαν και έκαναν προσευχές (Ματθαίος 9,14. Λουκάς 5,33).

Η Αποτομή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου

Τα τίμια λόγια του Προδρόμου ενοχλούσαν τις διεφθαρμένες συνειδήσεις των Φαρισαίων και καυτηρίαζε την αλαζονική έπαρση και την ψυχική σκληρότητα. Ακόμη τα λόγια του ενοχλούσαν και τον τετράρχη της Γαλιλαίας και Περαίας Ηρώδη Αντύπα, όταν τον έλεγξε για την παράνομη συμβίωσή του με την σύζυγο του ζώντος αδελφού του Ηρώδη Φιλίππου, την Ηρωδιάδα (Μάρκος 6,18. Λουκάς 3,19). Ο Ηρώδης παρόλο που τον εκτιμούσε και τον θεωρούσε δίκαιο και άγιο άνθρωπο (Μάρκος 6,20), αναγκάστηκε να τον φυλακίσει (Ματθαίος 14,3. Μάρκος 6,17). Σε κάποια γιορτή των γενεθλίων του, ο Ηρώδης ζήτησε από την κόρη του Σαλώμη να του χορέψει και της υποσχέθηκε με όρκο να της δώσει ότι του ζητήσει. Η Ηρωδιάδα, η μητέρα της, που μισούσε τον Ιωάννη, βρήκε τότε την ευκαιρία που αναζητούσε όπου προέτρεψε τότε την κόρη της να ζητήσει το κεφάλι του προφήτου Ιωάννη μέσα σ’ ένα πινάκιο (πιάτο) (Ματθαίος 14,3-11. Μάρκος 6,17-29). Έτσι ακολούθησε ο αποκεφαλισμός.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος βρήκε μαρτυρικό θάνατο και παρέδωσε τη ψυχή του στον Κύριο. Το σώμα του ενταφιάστηκε από τους μαθητές του (Ματθαίος 14,12. Μάρκος 6,29), ενώ πήγαν να αναγγείλουν το θλιβερό γεγονός στον Ιησού (Ματθαίος 14,12). Η κεφαλή του μετά από εντολή της Ηρωδιάδας, ενταφιάστηκε κοντά στο ανάκτορο του Ηρώδη στη Μαχαιρούντα, όπου βρέθηκε από δύο μοναχούς που είδαν τον Άγιο στο όνειρό τους. Η κεφαλή του Αγίου Ιωάννη χάθηκε άλλες δύο φορές και όταν βρέθηκε μεταφέρθηκε οριστικά στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος συγκαταλέχθηκε στην χορεία των μεγάλων Αγίων της Εκκλησίας μας και η εκκλησία μας τιμάει τη μνήμη του στις 7 Ιανουαρίου. Αξίζει να σημειωθεί πως στις δεήσεις και στις προσευχές, η εκκλησία αναφέρει πάντα το όνομα του Αγίου μετά την Παναγία και βρίσκεται πάνω από κάθε άλλο Άγιο της Εκκλησίας μας, σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου “Αλήθεια σας λέω δεν έχει εγερθεί μεταξύ των γεννημένων από γυναίκες μεγαλύτερος από τον Ιωάννη το Βαπτιστή” (Ματθ. 11,11). Αναγνωρίζεται ως ό μεγαλύτερος των Προφητών όπως αναφέρεται στο Απολυτίκιο του. Ονομάστηκε Βαπτιστής του λαού και του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό. Υπήρξε Μάρτυρας γιατί αποκεφαλίστηκε επισφραγίζοντας το έργο του με το αίμα του. Υπήρξε μέγας ασκητής τής ερήμου, τρεφόμενος με ακρίδες και μέλι άγριο, σαν να ήταν πουλί. Γι’ αυτό σε πολλές εικόνες τής βυζαντινής αγιογραφίας ο Άγιος εικονίζεται με δυο φτερά φυτρωμένα στους ώμους του και την επιγραφή “το πτηνόν της ερήμου”. Εικονίζεται στα εικονοστάσια των Ναών (τέμπλο) κατά κανόνα αριστερά του Κυρίου. Η Εκκλησία βγάζει ειδική μερίδα στην Αγία Πρόθεση στο όνομα του. Κάθε Τρίτη είναι υμνολογικά αφιερωμένη στη μνήμη του.

πηγη

απο Πενταποσταγμα

-Το κώνειο (αγγλ. poison hemlock) είναι φυτικό δηλητήριο. Οφείλει την ονομασία του στο ρήμα “κωνάω”, που σημαίνει “περιστρέφω” (αρχ. ελλ. “κώνος” = σβούρα). Παράγεται από το φυτό κώνειον το στικτόν (Conium maculatum). Το φυτό είναι πολύ κοινό στην Ελλάδα από την αρχαιότητα. – Η δραστική ουσία του κωνείου είναι το αλκαλοειδές κωνειΐνη. Θεωρείται, μαζί με την νικοτίνη, το ισχυρότερο των φυτικών δηλητηρίων. Είναι ισχυρά πτητική ένωση και, κατά συνέπεια, μη πρόσφατα παρασκευάσματα χάνουν σταδιακά την δηλητηριώδη ισχύ τους. – Το όνομα Κώνειο αποδίδεται συνήθως σε δύο διαφορετικά φυτικά είδη που ανήκουν στην οικογένεια των Σκιαδοφόρων (Umbelliferae). Το Κώνειο το στικτό (Conium maculatum), είναι το δηλητηριώδες φυτό με το χυμό του οποίου θανατώθηκε ο Σωκράτης. Το άλλο είναι η Κικούτα η δηλητηριώδης (Cicuta virosa) ή Ψευδοκώνειο που ονομάζεται αλλιώς και Καρμπούσα, Βρωμόχορτο, Ασκοτισάρα ή Αμάραγκος. – Το Κώνειο το στικτό είναι ποώδες, διετές, που φτάνει σε ύψος τα 2 μέτρα. Τα άνθη είναι μικρά και εμφανίζονται σε σκιάδιο από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο. Ο βλαστός συχνά έχει χνούδι με κυανή χροιά ενώ η ρίζα είναι ατρακτοειδής και λευκή. Ο καρπός του συγχέεται μ΄ αυτόν του γλυκάνισου ή του μάραθου. – Η κατάποση εκχυλίσματος κωνείου προκαλεί ανώδυνο θάνατο. Στην αρχή τα αισθητήρια νεύρα νεκρώνονται από την περιφέρεια προς το κέντρο, επέρχεται ύπνος, εγκεφαλική νάρκη και, τελικά, θάνατος. Τον 3ον π.Χ. αι. ο Νίκανδρος το περιγράφει ως το δηλητήριο που φέρνει σκοτεινή νύκτα «σκοτόεσσαν νύκτα». Αν ο ασθενής δε χάσει τη ζωή του τότε συνήθως μένει παράλυτος ή με μυϊκή αδυναμία. – Γνωστό από πολύ παλιά, φημολογείται ότι χρησιμοποιήθηκε πριν από τους ιστορικούς χρόνους για την θανάτωση των γερόντων των ανικάνων προς εργασία, των αναπήρων και των αρρώστων Κείων (νήσος Κέα = Τζιά). – Το κώνειο της Αττικής και ιδιαίτερα των Μεγάρων θεωρείτο δραστικότερο και χρησιμοποιείτο για θανατώσεις αλλά και γιά τις ναρκωτικές του ιδιότητες από τους ιεροφάντες, ως αναφροδισιακό, γιατί όταν το κατάπλασμα τοποθετηθεί στα γεννητικά όργανα περιορίζει την επιθυμία και οι ιεροφάντες κατά την διάρκεια των Μυστηρίων έπρεπε να απέχουν από τις σωματικές επαφές. – Ο Άτταλος ο Γ’ βασιλεύς της Περγάμου καλλιεργούσε το κώνειο μαζί με πολλά άλλα δηλητηριώδη φυτά στον κήπο του. – Με κώνειο θανατώθηκε και ο μέγας φιλόσοφος Σωκράτης. κατηγορούμενος για ασέβεια και διαφθορά των νέων και διότι αδικεί «τον ήττω λόγον κρείττων ποιών και τους άλλους ταύτα διδάσκων» (Πλάτων, Απολογία, 19). Έλαβε το φάρμακο με απόλυτη αταραξία και χωρίς καμία μεταβολή των χαρακτηριστικών του προσώπου του. – Παρότι η δηλητηριώδης δύναμις του κωνείου ήταν γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων, η χρήση του για την θανάτωση των καταδίκων εισήχθη το 404-403 πΧ. επί 30 τυράννων. Έτσι ο τρόπος του θανάτου κατέστη «πάτριον έθος» (πατροπαράδοτη τακτική) το δε φυτόν μυσαρόν (Πλίνιος ΧΧV,13) – Προς θανάτωση χρησιμοποιούσαν τον οπόν τον λαμβανόμενον δι’εκθλίψεως των σπερμάτων, κυρίως, διότι περιείχε το μεγαλύτερο ποσοστό δραστικής ουσίας (1% κωνειίνη) ενώ ο οπός των βλαστών και των ριζών 0,5%. Η δόση ήταν καθορισμένη και γνωστή στον δήμιο. Άρα όλο το φυτό είναι θανατηφόρο. Κατά παράξενο τρόπο μερικά πουλιά φαίνεται ότι έχουν ανοσία στους σπόρους του κωνείου, αλλά τα ίδια είναι δηλητηριώδη όταν φαγωθούν. – – Πρώτος στη Ελλάδα που ήπιε το κώνειο αναφέρεται ο στρατηγός και πολιτικός Θηραμένης, κατά την εποχή των 30 τυράννων, όταν καταδικάστηκε σε θάνατο (404 π.Χ). Ο Θηραμένης ήταν από την Κέα και ήπιε με θάρρος το δηλητήριο. Όταν έχυσε τις τελευταίες σταγόνες κατά γης είπε ότι ήσαν για τον αντίπαλο του Κριτία. Οι λέξεις του ήταν προφητικές, γιατί πράγματι μετ’ ολίγον φονεύθηκε ο αντίπαλος του και καταλύθηκε η τυραννία των τριάκοντα. – Δεύτερος θανατωθείς αναφέρεται ο Πολέμαρχος, χωρίς μάλιστα να γνωσθεί η αιτία της καταδίκης του, καθώς αναφέρει ο Λυσίας (κατα Ερατοσθ.Χ1,5). – Συχνά όμως αναγκαζόταν να χορηγούν μεγαλύτερη δόση. Αυτό συμπεραίνεται από τους λόγους του δεσμοφύλακα προς τον Σωκράτη. Αυτός συνιστά προς τον κατάδικο να μην ομιλεί πολύ ζωηρά για να μην θερμανθεί και χρειασθεί να πιει διπλή ή τριπλή δόση. Με κώνειο θανατώθηκαν επίσης ο Φωκίων (318 π.Χ) και 4 πολιτικοί του φίλοι, τότε ο δήμιος αρνιόταν να παρασκευάσει την δόση του Φωκίωνα αν δεν ελάμβανε 12 αττικάς δραχμάς, την τιμήν της μίας δόσης. Τότε κάποιος από τους παριστάμενους φίλους έδωσε τα χρήματα παρατηρήσας με πικρία ότι «οι Αθηναίοι ουδέ δωρεάν να αποθάνει επιτρέπωσι αυτώ». Στην πραγματικότητα όμως το φάρμακο χορηγείτο δωρεάν στους καταδίκους, απλώς στην συγκεκριμένη περίπτωση ο δήμιος αρνιόταν με δικά του έξοδα, να πάει στην αγορά να πάρει το κώνειον. Θανατοθέντες με κώνειο αναφέρονται επίσης και ο ρήτωρας Αισχίνης (323 π.Χ) διότι διέφθειρε τους δικαστάς σε κάποια δίκη, ο Φιλοποίμων (197 π.Χ.), ο Βρετανικός θανατωθείς από τον Νέρωνα με μείγμα κωνείου και μήκωνος και κατά τα Χριστιανικά χρόνια ο μάρτυρας Ιουστίνος (167 μ.Χ).

Καθώς για κάθε τι που βλέπουμε γύρω μας η μυθολογία μας, δίνοντας του όνομα και ταυτότητα, έχει δημιουργήσει ένα μύθο, ας αφουγκραστούμε σήμερα τι μας λέει για την δημιουργία του Γαλαξία. Σε αυτόν λοιπόν τον μύθο θα βρούμε τον Δία- για μια εισέτι φορά- ερωτευμένο. Αυτή την φορά με την βασίλισσα Αλκμήνη, σύζυγο του Αμφιτρύωνα, βασιλιά – εκείνη την περίοδο- της Τίρυνθας. Ο Δίας, γνωρίζοντας πόσο ενάρετη ήταν η Αλκμήνη, και σίγουρος ότι δεν θα ενδώσει στις ορέξεις του, πήρε τη μορφή του Αμφιτρύωνα, την παραπλάνησε και κοιμήθηκε μαζί της τρεις ολόκληρες νύκτες. Μάλιστα, διέταξε τον Ήλιο να μη βγει για δύο ημέρες, τριπλασιάζοντας έτσι τη διάρκεια μιας νύκτας, ώστε να απολαύσει τον έρωτά του καλύτερα…
Όταν η Ήρα έμαθε την νέα περιπέτεια του συζύγου της έκανε -ανεπιτυχώς- το παν για να μην γεννηθεί το παιδί. Εννιά μήνες – και λίγο πάρα πάνω- αργότερα, γεννήθηκε ο Ηρακλής.
Ό Δίας είχε ήδη ανακοινώσει ότι ο γιός του αφού ζήσει και μεγαλουργήσει ανάμεσα στους θνητούς, μετά τον θάνατό του θα αποθεωθεί. Όμως, για να κατακτήσει την Ηλύσια Πεδία έπρεπε όσο ακόμα ήταν μωρό να θηλάσει απ το γάλα της Ήρας. Φυσικά ούτε λόγος ο Δίας να ζητήσει τέτοια χάρη από την συμβία του. Όπως πάντα απευθύνθηκε στον παμπόνηρο Έρμή και του ζήτησε να βρει εκείνος έναν τρόπο για να εκπληρωθεί το ρηθέν. Τότε ο Λυσιμέρημνος Ερμής πήρε το μωρό και τρύπωσε κρυφά στο δωμάτιο της Ήρας. Στο μεταξύ ο Μοιραγέτης Δίας πότιζε γλυκόπιοτο κρασί τη σύζυγο του. Και όταν εκείνη αποσύρθηκε στο δώμα της και ύπνος γλυκός σκέπασε τα βλέφαρα της, ο Ερμής, ακροπατώντας, πήγε και απίθωσε το μωρό στο όμορφο στήθος της θεάς. Ο Ηρακλής, λαίμαργος, άρπαξε το στήθος και το δάγκασε και μόλις που πρόλαβε να καταπιεί μια γουλιά απ το θεϊκό γάλα. Η Ήρα ξυπνώντας απ την δαγκωνιά του μικρού, και βλέποντάς τον, κατάλαβε αμέσως τι είχε συμβεί. Τότε τράβηξε το παιδί απ’ το στήθος της με τέτοια δύναμη που το γάλα της ανάβλυσε ορμητικά στο ουράνιο στερέωμα. Και εκεί παρέμεινε. Οι σταγόνες λοιπόν που πήγαν ψηλά προς τον ουρανό, έγιναν πολλά-πολλά αστέρια που διαμόρφωσαν έτσι την γνωστή μας και πανέμορφη Γαλακτώδη οδό, δηλ. τον Γαλαξία μας.
Οι λίγες σταγόνες από το γάλα της Ήρας που έπεσαν στη γη, μεταμορφώθηκαν σε ωραία και μυρωμένα λουλούδια, που ονομάστηκαν κρίνοι. Ο κρίνος έγινε το αγαπημένο λουλούδι της Ήρας και μ’ αυτό στόλιζαν τ’ αγάλματα και τους ναούς της.

Υ.Γ: Ο Δημόκριτος (460 – 370 π.Χ.) ήταν ο πρώτος άνθρωπος που χωρίς όργανα ισχυρίσθηκε ότι ο Γαλαξίας αποτελείται από απομακρυσμένα άστρα: «Γαλαξίας εστί πολλών και μικρών και συνεχών αστέρων, συμφωτιζομένων αλλήλοις, συναυγασμός δια την πύκνωσιν» ό,τι δηλαδή λέγει και η σύγχρονη Αστρονομία ως προς τη σύσταση του Γαλαξία.

” Ο άγιος Δημήτριος μαζί με τον άγιο Γεώργιο, είναι τα δυό παλληκάρια της χριστιανοσύνης. Αυτοί είναι κάτω στη γη, κ οἱ δυό αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ είναι απάνω στον ουρανό. Στα αρχαία χρόνια τους ζωγραφίζανε δίχως άρματα, πλην στα κατοπινά τα χρόνια τους παριστάνουνε αρματωμένους με σπαθιά και με κοντάρια και ντυμένους με σιδεροπουκάμισα. Στον έναν ώμο έχουνε κρεμασμένη την περικεφαλαία και στον άλλον το σκουτάρι, στη μέση είναι ζωσμένοι τα λουριά που βαστάνε το θηκάρι του σπαθιού και το ταρκάσι πόχει μέσα τις σαγίτες και το δοξάρι.

Η εικόνα του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλύτη είναι δια χειρός Φώτη Κόντογλου το 1948 και βρίσκεται στον Ιερό ναό Αγίου Ανδρέα Κάτω Πατησίων.

ΚΥΡΙΑΚΗ   03 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ.

ΕΝΑΡΞΗ: 09:50 π.μ.

Σταθμός μετρό: Ακρόπολη.

Σημείο συνάντησης: Στο προαύλιο του μουσείου, κάτω από το άγαλμα της γλαύκας που βρίσκεται αριστερά της «εξόδου» του κτιρίου.

Κόστος: εισιτήριο εισόδου στο μουσείο: 5 ευρώ.
Η ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΔΩΡΕΑΝ.

Δηλώσεις συμμετοχής στο site μας: www.filoixenagiseon.gr ή στο τηλέφωνο 6931392122.

–Ο αστερισμός οφείλει το όνομά του σε μια ιστορία που φτάνει ως τις μέρες μας από την πτολεμαϊκή Αίγυπτο, και συγκεκριμένα απ’όταν στο θρόνο βρισκόταν ο Πτολεμαίος Γ’ Ευεργέτης και η σύζυγός του Βερενίκη Β’. Την Βερενίκη την περιγράφουν ως μια γυναίκα με περισσή χάρη και έντονα πάθη. Ήταν κόρη του Μάγα, ηγεμόνα της Κυρήνης. Ήταν φημισμένη για την ομορφιά της και ιδιαίτερα για τα πλούσια, μακριά μαλλιά της. Λίγο μετά το γάμο τους, ο Πτολεμαίος αναχώρησε από την Αίγυπτο για να υποστηρίξει την αδερφή του στον Τρίτο Συριακό Πόλεμο. Ο Καλλίμαχος συγκεκριμένα αναφέρει πως την άφησε στο νυφικό της κρεβάτι. Τότε η Βασίλισσα Βερενίκη αποφασίζει να τάξει στη Θεά του Έρωτα, Αφροδίτη, πως θα κόψει σύρριζα τα ωραία μαλλιά της αν ο άνδρας της επιστρέψει σώος και νικητής. Τρία χρόνια αργότερα, ακούγοντας τη χαρμόσυνη είδηση για την επιστροφή του συζύγου της, η Βερενίκη κόβει την πλεξίδα της και την αφιερώνει στο ναό της Αφροδίτης. Την άλλη μέρα όμως τα μαλλιά της είχαν εξαφανιστεί από το ναό!
Ο Πτολεμαίος έγινε έξω φρενών! Απειλούσε να σκοτώσει πολύ κόσμο για να μάθει ποιος έκανε αυτή τη θρασύτατη ιεροσυλία, λέγοντας ότι αυτός που έκλεψε τα μαλλιά της γυναίκας του από το ναό ήταν δύο φορές ιερόσυλος, απέναντι στη θεά Αφροδίτη και απέναντι σε αυτόν και στη Βερενίκη.
Τότε, ένας από τους πιο γνωστούς αστρονόμους της εποχής, ο Κόνων ο Σάμιος, για να εξευμενίσει το θυμό του αλλά και για να κολακέψει το βασιλικό ζευγάρι, καλεί τον Πτολεμαίο στο αστεροσκοπείο για να του “εξηγήσει” την εξαφάνιση της πλεξίδας. Εκεί του λέει ότι δεν την έκλεψε κάποιος άνθρωπος, αλλά ότι την πήρε η θεά Αφροδίτη ή κάποιος άλλος από τους θεούς !

Ο Πτολεμαίος, όπως ήταν αναμενόμενο, ζήτησε περισσότερες εξηγήσεις από τον Κόνωνα για το συμπέρασμά του αυτό. Ο Κόνων τον πληροφόρησε λοιπόν, ότι πριν λίγες μέρες που μελετούσε τα αστέρια στον ουρανό ανακάλυψε έναν καινούργιο αστερισμό, που για πρώτη φορά φάνηκε στον ουρανό. Ο αστερισμός αυτός δεν ήταν ζωηρός και τα αστέρια του είχαν απαλό χρώμα, σαν το απαλό χρώμα που έχουν τα μαλλιά της Βερενίκης.

Έβγαλε λοιπόν το συμπέρασμα ότι η Αφροδίτη ή ο Δίας πήρε τα πλούσια μαλλιά της όμορφης Βερενίκης από το βωμό και τα ανέβασε στον ουρανό, όπου θα μείνουν για πάντα άφθαρτα και αθάνατα! Ο Πτολεμαίος βρήκε λογικό τον συλλογισμό του Κόνωνα και καταχάρηκε που δεν βεβήλωσε ανθρώπινο χέρι τα μαλλιά της γυναίκας του. Κι έτσι, από τότε ο αστερισμός εκείνος που ανακάλυψε πρώτος ο Κόνων ο Σάμιος, ονομάστηκε «Κόμη της Βερενίκης» ” (Coma Berenice)…..

Το γεγονός μετέτρεψε σε ποίημα ο Καλλίμαχος από το οποίο σώζονται μικρά αποσπάσματα. Ωστόσο διασώζεται μια ρωμαϊκή μετάφραση του από τον Κάτουλλο.

Υ.Γ: Αιγύπτιοι αρχαιολόγοι ανάκάλυψαν στην Αλεξάνδρεια ναό της Βερενίκης Β’. Κατά τις ανασκαφές βρέθηκαν περίπου 600 αγάλματα και γλυπτά που απεικονίζουν την θεά γάτα, Μπαστέτ. Η κατασκευή του ναού χρονολογείται στην εποχή της κυριαρχίας της Βερενίκης. Σημειώνεται ότι η δυναστεία των Πτολεμαίων ταύτισε τη γάτα – θεά με την Αρτέμιδα αποκαλώντας την Αίλουρο.