Category Archives: Αρχαίος κόσμος

ΘΥΜΑΣΤΕ, Η ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΤΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΗΣ;

ΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜΜ
Η Μνημοσύνη ήταν Τιτανίδα, κόρη του Ουρανού και της Γαίας. Ήταν η προσωποποίηση της μνήμης, αφού βοήθησε στη διατήρηση των μύθων, πριν από την εισαγωγή της γραφής, μέσω της απομνημόνευσης. Ήταν προστάτης της προφορικής παράδοσης και των ποιητών. Το όνομά της Μνημοσύνη ετυμολογείται από τη μνήμη.

Να πώς περιγράφει ο J. Ρ. Vermant στο βιβλίο του «Μύθος και σκέψη στην αρχαία Ελλάδα» την ανάγκη θεοποίησης κατά την αρχαιότητα αυτής της βασικής ψυχολογικής λειτουργίας: «Η μνήμη δεν ξαναπλάθει τον χρόνο, αλλά ούτε και τον καταλύει. Γκρεμίζοντας το φράγμα που χωρίζει το παρόν από το παρελθόν, ρίχνει μια γέφυρα ανάμεσα στον κόσμο των ζωντανών και στον Αλλο Κόσμο, όπου ξαναγυρίζει κάθε τι που άφησε το φως του ήλιου».
Η διττή λειτουργία της «μυθικής μνήμης» ήταν συνεπώς να προσφέρει στους θνητούς ένα μαγικό όχημα αφ’ ενός για την υπέρβαση του ανθρώπινου χρόνου και αφ’ ετέρου για την πρόσβαση στην αιώνια θεϊκή πραγματικότητα, την οποία ταύτιζαν με την «α-λήθεια», με την απουσία δηλαδή της παραπλανητικής λήθης.

Για τον Πλάτωνα η αληθινή γνώση δεν είναι τίποτε άλλο παρά ανάμνηση και για αυτό δεν είναι ιδιαίτερα υπέρ του γραπτού κειμένου. Το κείμενο είναι κάτι άψυχο, κάτι που «κείται» σε μια σελίδα εν αντιθέσει με τον ζωντανό, προφορικό λόγο, που διατηρεί και την μνήμη ζωντανή.

“Γιατί τα γράμματα στις ψυχές εκείνων που θα τα μάθουν, θα φέρουν λήθη, μια κι αυτοί θα παραμελήσουν τη μνήμη τους, γιατί από εμπιστοσύνη στη γραφή θα φέρνουν τα πράγματα στη μνήμη τους απ’ έξω με ξένα σημάδια, όχι από μέσα, από τον εαυτό τους τον ίδιο. (Πλάτωνος Φαίδρος 275, απόδοση Ι.Θεοδωρακόπουλος).

Ας δούμε τώρα τι μας λέει και η μυθολογία για την γέννηση των Μουσών από την Μνημοσύνη.

«Κατά τη μυθική παράδοση ο Δίας, διέμενε στην Πιερία. Εκεί συνάντησε την ωραιότατη Μνημοσύνη, θυγατέρα του Ουρανού και της Γης και κατελήφθη υπό σφοδρού έρωτος δι’αυτήν. Μεταμορφωθείς εις ποιμένα, παρέπεισεν εις τον έρωτά του την Μνημοσύνην, μετά της οποίας εκοιμήθη εννέα νύκτας. Εκ της ενώσεως ταύτης του Διός και της Μνημοσύνης γεννήθηκαν αι εννέα Μούσαι, όμοιαι και με σύμφωνον γνώμην εις όλα.»

Σύμφωνα με τον Πίνδαρο, με τη γέννηση των Μουσών εκπληρώθηκαν οι επιθυμίες που είχαν εκφράσει οι Ολύμπιοι στον Δία, να μη λησμονηθούν οι αγώνες τους για την εδραίωση της τάξης στον κόσμο. Γι’ αυτό και λένε ότι το πρώτο τραγούδι τους ήταν η εξιστόρηση της Τιτανομαχίας και το δεύτερο ο ύμνος της νίκη των θεών και στη χαρά των πλασμάτων για την αρμονία που επικράτησε στο σύμπαν μετά τη νίκη αυτή.

Ο Ησίοδος λέει ότι η Μνημοσύνη ήταν η μητέρα των Πιερίδων, που δίνουν λησμονιά στα βάσανα και ανάπαυση από τις έγνοιες.
“[Ο Ζεύς]…αγάπησε την ομορφόμαλλη τη Μνημοσύνη, που απ’ αυτήν γεννήθηκαν οι χρυσοστέφανες οι Μούσες οι εννιά, που τους αρέσουν οι γιορτές και η τέρψις του τραγουδιού….στα βάσανά μας λησμονιά κι ανάπαυση απ’τις έγνοιες..”.” (Ησιόδου Θεογονία 915, 54)

Πηγές : “Νεώτερον εγκυκλοπαιδικόν λεξικόν “Ηλίου”, Ιωάννη Πασσά. -Άρθρο του Σπύρου Μανουσέλη στην ” Ελευθεροτυπία”  30/08/2008.
Εικ: Η Μνημοσύνη κατά τον Dante Gabriel Rossetti (1881).

Ο ΚΑΙΣΑΡΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΙΔΟΙ ΤΟΥ ΜΑΡΤΙΟΥ.

ΚΑΙΣΑΡΑΣ ΚΑΙΣΑΡΑΣ ΚΑΙΣΑΡΑΣΟ Γάιος Ιούλιος Καίσαρ ήταν η σημαντικότερη προσωπικότητα της ρωμαϊκής ιστορίας. Μέγας στρατηγός και χαρισματικός πολιτικός, άλλαξε την μορφή του πολιτεύματος της Ρώμης ενώ με τις κατακτήσεις του έβαλε τις βάσεις της εξέλιξης του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Ο Καίσαρας δολοφονήθηκε στις Ειδούς του Μαρτίου, δηλ. την 15η Μάρτη του έτους 44 π.Χ.

Δολοφονήθηκε από τους ρωμαίους διότι είχε αποκτήσει τεράστια δύναμη και εν μέρει  με την συμπεριφορά του, καθώς και εξ αιτίας διαφόρων συμπτώσεων και προφητειών, τους έδωσε την εντύπωση ότι ήταν έτοιμος να καταλύσει την Δημοκρατία και να γίνει μονάρχης. Αν και στις συνελεύσεις, όταν ο λαός τον ζητωκραύγαζε ως βασιλιά απαντούσε: «Είμαι Καίσαρας και όχι βασιλιάς» δεν κατάφερε να τους πείσει.

Πάνω από 60 ενώθηκαν στην συνωμοσία εναντίον του Καίσαρα. Επικεφαλής ήταν ο Γάϊος Κάσσιος, ο Μάρκος και ο Δέκιμος Βρούτος. Αποφάσισαν να τον δολοφονήσουν στην συνέλευση της Συγκλήτου που θα λάμβανε χώρα στις Ειδούς του Μαρτίου (15 Μαρτίου).

Αλάθευτα σημάδια είχαν προαναγγείλει στον ίδιο την δολοφονία του. Λίγο πριν τον θάνατό του πληροφορήθηκε πως η αγέλη των αλόγων που είχε αφιερώσει ο ίδιος στο ποταμό Ρουβίκωνα δεν ήθελε να πάρει τροφή και έκλαιγε θρηνητικά.  Και όταν ο ίδιος πρόσφερε θυσία, ο οιωνοσκόπος Σπουρίννας τον προειδοποίησε να αποφεύγει τους κινδύνους που μπορούσαν να έλθουν όχι αργότερα από τις Ειδούς του Μαρτίου.

Την προηγούμενη νύχτα απ την δολοφονία του ο ίδιος ονειρεύτηκε πως πετούσε στα σύννεφα και μάλιστα ότι έπιασε το χέρι του Δία. Και η σύζυγός του Καλπουρνία ονειρεύτηκε ότι ο Καίσαρας έπεσε μαχαιρωμένος στην αγκαλιά της.

Αν και όλοι οι οιωνοί ήταν ενάντιοι και ο ίδιος αρχικά στάθηκε διστακτικός, τελικά παρακινημένος απ τον Δέκιμο Βρούτο, αποφάσισε να πάει στην συνέλευση της Σύγκλητου, στις 15 του Μάρτη (στις Ειδούς).

Μπαίνοντας συναντήθηκε με τον οιωνοσκόπο Σπουρίννα και τον πείραξε αποκαλώντας τον ψευδοπροφήτη, επειδή είχαν φτάσει οι Ειδοί του Μάρτη και τίποτα κακό δεν συνέβη. Εκείνος απάντησε ότι, ναι είχαν φτάσει, αλλά δεν είχαν παρέλθει.

Οι συνωμότες συγκεντρώθηκαν γύρω του για να υποβάλουν τάχα τα σέβη τους. Ο Κίμβρος Τίλλιος τον άρπαξε απ τους ώμους και κάποιος απ τους Κάσκες τον μαχαίρωσε από πίσω, λίγο κάτω απ τον λαιμό. Ο Καίσαρας τον κάρφωσε με την γραφίδα και προσπάθησε να σηκωθεί απ το κάθισμα όταν δέχτηκε το δεύτερο πλήγμα. Όταν συνειδητοποίησε πως ήταν κυκλωμένος από παντού από γυμνά ξίφη, σκέπασε το κεφάλι του με την τήβεννο και τράβηξε τα ρούχα του ως τα πόδια, για να πέσει με αξιοπρέπεια, έχοντας καλυμμένο τον κάτω κορμό του. Στη στάση αυτή δέχτηκε 23 μαχαιριές. Λέγεται ότι μόνον όταν είδε τον Μάρκο Βρούτο, ευνοούμενο και ίσως νόθο γιό του, να του επιτίθεται, μόνον τότε είπε, στα ελληνικά, την γνωστή φράση «Και συ τέκνον;», που ήταν και η τελευταία του.

Την προηγούμενη ημέρα της δολοφονίας του, σε μια συζήτηση που είχε περί θανάτου εκείνος δήλωσε ότι θα προτιμούσε έναν θάνατο ξαφνικό και απροειδοποίητο.

Πέθανε σε ηλικία 56 ετών και συγκαταλέχτηκε μεταξύ των θεών, όχι τόσο στο συγκλητικό ψήφισμα, όσο στην συνείδηση του λαού.  Γιατί στον πρώτο από τους αγώνες που οργάνωσε ο κληρονόμος του Αύγουστος για την αποθέωσή του, ένα αστέρι έλαμπε στον ουρανό για εφτά ολόκληρες ημέρες, ανατέλλοντας την ενδέκατη ώρα, δηλ. μια ώρα πριν από τη δύση του ήλιου. Ο λαός πίστεψε πως ήταν ή ψυχή του Καίσαρα που είχε ανέβει στον ουρανό.

Κανένας απ τους δολοφόνους του δεν έζησε πάνω από 3 χρόνια, ούτε είχε φυσικό θάνατο. Όλοι καταδικάστηκαν και χάθηκαν με διάφορους τρόπους: άλλοι χάθηκαν σε ναυάγια, άλλοι σε μάχες και άλλοι αυτοκτόνησαν με το ίδιο εκείνο ξίφος που είχαν δολοφονήσει τον Καίσαρα.

 

Πηγή: από το βιβλίο για τον Ιούλιο Καίσαρα, του Γάϊου Σουητώνιου.

Εικόνα: Ο Ιούλιος Καίσαρας ζωγραφισμένος απ’ το πινέλο του Ρούμπενς, το 1625.

 

 

 

 

ΣΤΗΛΗ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ

 

στηλη Λημνου

ΣΤΗΛΗ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ
Ένα από τα μεγάλα αινίγματα της αρχαιολογίας, η Στήλη των Καμινίων (από το όνομα της θέσης που βρέθηκε το 1885 στο Σώκαστρο της οθωμανικής Λήμνου) φαίνεται πως βαίνει προς την λύση του. Δύο κάθετες και μία οριζόντια επιγραφή, βουστροφηδόν και σε δυτικό ελληνικό (χαλκιδικό) αλφάβητο δεν
ήσαν αναγνώσιμες στα ελληνικά. Διατυπώθηκαν διάφορες γοητευτικές θεωρίες γιά την ηλικία της και την γλώσσα που κρύβει. Πιό πρόσφατα ανακαλύφθηκαν κεραμικά όστρακα με όμοια γραφή και έτσι η στήλη αφ’ ενός χρονολογήθηκε με ακρίβεια στον 6ο αι. π.Χ. (πριν το 510, οπότε ο Μιλτιάδης κατέλαβε το νησί και τα “λημνιακά” αντικαταστάθηκαν από τα αττικά ελληνικά), αφ’ ετέρου είναι πλέον επαρκώς τεκμηριωμένη η σχέση αυτής της κατά τον Όμηρο (Ιλιάδα θ 293-294) “αγριόφωνης” λημνιακής λαλιάς ως μίας γλώσσας της τυρρηνικής οικογένειας, συγγενούς με τα ετρουσκικά.
Πιό γοητευτική είναι όμως η πορεία της στήλης από την ανακάλυψή της μέχρι το Εθνικό Μουσείο. Οι οθωμανοί υπέκυψαν στην απαίτηση των Γάλλων να την πάρουν. Ο Έλληνας που την βρήκε αρνήθηκε να την παραδώσει και την έθαψε στον εκτάσεως 20 στρεμμάτων κήπο του, όπου έμεινε θαμένη μέχρι τον θάνατό του το 1898. Το 1900 επιστρέφει ο γιός του Οδυσσέας Παντελίδης από την Ινδία στην Λήμνο και σκάβει όλο το κτήμα γιά να την βρεί. Την φυγαδεύει στην Αλεξάνδρεια,όμως ο καπετάνιος προφασίζεται αβαρία και ότι την πέταξε στη θάλασσα. Ανακαλύπτεται τελικά μετά από έρευνα του Έλληνα Προξένου στο αμπάρι του πλοίου και μεταφέρεται στην οικία του Παντελίδη. Έτσι αρχίζει ένα μεγάλο διεθνές παζάρι γιά την απόκτησή της, όπου φημολογείται ότι ο Ροκφέλερ πρόσφερε 10.000 χρυσές λίρες γιά την απόκτησή της. Ο Παντελίδης επιθυμεί να την εξαγάγει στην Αθήνα, αλλά φοβάται τις συνέπειες στην οικογένειά του στη Λήμνο από μέρους των Οθωμανικών Αρχών. Εν τέλει, το 1905 αναθέτει σε κάποιον γιατρό και λόγιο ονόματι Αποστολίδη να την μεταφέρει στην Αθήνα και να την δωρίσει επ’ ονόματί του στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

 

 

Από

Ioli Vingopoulou

 

Τα Μαθηματικά ήταν ο κλάδος, όπου πολλές γυναίκες κατά την αρχαιότητα ξεχώρισαν για την ευφυία και την αποτελεσματικότητά τους. Ας τις εξετάσουμε με χρονολογική σειρά:

Η Αίθρα, μητέρα του Θησέα, υπήρξε δασκάλα της αριθμητικής στην Τροιζήνα. Ακολουθούσε το κρητομυκηναϊκό σύστημα μέτρησης, το οποίο φημιζόταν για την πολυπλοκότητά του, επειδή οι αριθμοί απεικονίζονταν μέσω της επανάληψης συγκεκριμένων συμβόλων.

Η Πολύγνωτη, σύμφωνα με τον ιστορικό Λόβωνα, εισήγαγε την αρχή της ακροφωνίας, συμβάλλοντας έτσι στην απλούστευση των αριθμητικών συμβόλων. Εισήγαγε δηλαδή αλφαβητικά γράμματα που αντιστοιχούσαν σε ολόκληρες λέξεις, οι οποίες αποτύπωναν αριθμούς. (π.χ. Τ για το Τέσσερα). Ο Ρωμαίος Μάρκος Βιτρούβιος μάλιστα είχε δηλώσει πως η Πολύγνωτη απέδειξε πρώτη την πρόταση «εν κύκλω μεν το ημικύκλιω γωνία ορθή εστίν».

Η Θεμιστόκλεια ή Θεόκλεια ή Αριστοκλεια (σύμφωνα με τον Διογένη τον Λαέρτιο), ιέρεια στο Μαντείο των Δελφών, δίδασκε την μαθηματική επιστήμη σε όσους επισκέπτονταν τον συγκεκριμένο χώρο.. Κατά την παράδοση μάλιστα είχε διακοσμήσει το βωμό του Φοίβου Απόλλωνος με γεωμετρικά σχήματα. Ο μεγάλος δάσκαλος Πυθαγόρας είχε εντυπωσιαστεί από τις γνώσεις και την οξύνοια του μυαλού της, γεγονός που στάθηκε αιτία να την μυήσει στην γεωμετρία και την αριθμοσοφία, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει η εισαγωγή γυναικών στην σχολή του.

Η Θεανώ, μαθητευόμενη σε πρώτο στάδιο  και εν συνεχεία διδάσκαλος σε σχολή του Πυθαγόρα. Σε αυτήν αποδίδεται το θεώρημα της «χρυσής τομής», καθώς και η διάδοση του Πυθαγορείου Συστήματος σε όλη την Ελλάδα και την Αίγυπτο.

Η Δαμώ, κόρη του Πυθαγόρα και της Θεανούς, είχε αναλάβει –κατ’ εντολήν του πατέρα της- να φυλάσσει τις σημειώσεις και τα έργα του. Στην συνέχεια εξέδωσε μόνο την γεωμετρική διδασκαλία με τίτλο: «Η προς Πυθαγορείου Ιστορία». Σε αυτήν οφείλεται ακόμη η κατασκευή του κύβου και του κανονικού τετράεδρου. Αλλά και η αδερφή της, Αριγνώτη, έγραψε πλήθος φιλοσοφικών έργων, καθώς και το μαθηματικό βιβλίο «Περί αριθμών» που δυστυχώς δεν έχει διασωθεί. Επίσης η Μυία ή Μύρια (από το συγκεκριμένο όνομα έχει προκύψει και το εξ’ ίσου ελληνικότατο Μαρία),  αδερφή και αυτή της Δαμούς, δίδαξε στην σχολή του Κρότωνος Γεωμετρία. Στην Μυία αποδίδεται η επινόηση της αναλογίας, της επονομοζόμενης «Εστηκνίας».

Η Δεινώ μαθήτευσε και αυτή κοντά στον μεγάλο μύστη, ασχολήθηκε με την αριθμοσοφία και ειδικότερα με τους ελλιπείς αριθμούς. Τους αριθμούς δηλαδή των οποίων οι διαιρέτες δίνουν μικρότερο άθροισμα από τους ίδιους τους αριθμούς. (π.χ. 1+2+4=7<8).

Η Μελισσα, που καταπιάστηκε κυρίως με την κατασκευή κανονικών πολυγώνων.

Η Τυμίχα, μυημένη στην Πυθαγόρεια Φιλοσοφία, αντιστάθηκε σθεναρά στον τύραννο των Συρακουσών, όταν αυτός της ζήτησε να αποκαλύψει τα μυστικά της Πυθαγόρειας Διδασκαλίας, λίγο καιρό μετά την διάλυση της Σχολής. Προκειμένου να μην της ξεφύγει και η παραμικρή λεπτομέρεια έκοψε την γλώσσα της με τα δόντια. Έχει συγγράψει βιβλίο σχετικό με τους «φίλους αριθμούς».

Η Πτολεμαΐς ασχολήθηκε με την μουσική και τα μαθηματικά, τέχνες που θεωρούνταν αλληλένδετες στην Αρχαία Ελλάδα.Ο Πορφύριος στο έργο του «εις τα αρμονικά Πτολεμαίου υπόμνημα» της αποδίδει την απόδειξη της πρότασης: «Ἐάν δύο ἀριθμοί πολλαπλασιάσαντες ἀλλήλους ποιῶσι τινάς, οἱ γενόμενοι ἐξ αὐτών ἲσοι ἀλλήλοις ἒσονται».

Η Διοτίμα, που σύμφωνα με τον ιστορικό Ξενοφώντα ήταν γνώστρια των πιο δύσκολων και δυσνόητων γεωμετρικών θεωρημάτων.

Η Λασθενεία, όπως αναφέρει ο Αριστοφάνης ο Περιπατητικός, έδωσε πλήρη ορισμό της σφαίρας: «σφαῖρα ἐστίν σχῆμα στέρεον ὑπό μιας ἐπιφανελιας περιεχόμενον, προς ἣν, ἀφ’ ενός σημείου ταῶν ἐντός τοῦ σχήματος κειμένων, πάσαι αἱ προσπίπτουσαι εὐθεῖαι ἶσαι ἂλληλαις εἰσίν».

Η Περικτιόνη υπήρξε μαθηματικός, συγγραφέας και φιλόσοφος. Σε αυτήν οφείλει ο μεγάλος κλασσικός φιλόσοφος Πλάτων την γνωριμία του με τα μαθηματικά. Ο Στοβαίος εξυμνεί στο «Ανθολόγιό» του την κατάρτιση της Περικτιόνης λέγοντας: «Γαμετρία μεν ὧν καί ἀριθμητικά καί τ’ ἂλλα τα θεωρητικά και ἐπιστημονικά περί τινα ταῶν ἐόντων. Κατασχολέονται, ἃ δε σοφία περί ἂπαντα τα γένη ταῶν ἐόντων, οὒτως γάρ ἒχει σοφία περί πάντα τα γένει ταῶν ἐόντων».

Η Νικαρέτη, στην οποία αποδίδουν οι σύγχρονοι μελετητές την επαναδιατύπωση του Πυθαγορείου Θεωρήματος: «Παντός τριγώνου μιας τῶν πλευρῶν προσεκβλειθίσης, ἣ ἐντός γωνία ἐκατέρας τῶν ἐντός καί ἀπέναντι γωνιῶν μείζων ἐστί».

Η Αρετή από την Κυρήνεια συνέγραψε περισσότερα από 40 βιβλία επιστημονικού και φιλοσοφικού περιεχομένου και δίδαξε πάνω από 100 φιλοσόφους και όχι μόνο. Ο John Morans στο βιβλίο του «Women in Science» αναφέρει ότι το επίγραμμα του τάφου της έγγραφε: «Το μεγαλείο της Ελλάδος, με την ομορφιά της Ελένης, την πέννα του Αριστίππου, την ψυχή του Σωκράτους και την γλώσσα του Ομήρου».

Η Πυθαΐς ασχολήθηκε με την μελέτη των εμβαδών επιπέδων χωρίων.

Η Πανδροσίων ασχολήθηκε με την γεωμετρία και χώριστε μάλιστα τα προβλήματα του συγκεκριμένου κλάδου σε τρεις κατηγορίες: «Τρία γένη εἰσί τῶν ἒν γεωμετρίᾳ προβλημάτων καίτα μεν αὐτῶν ἐπίπεδα καλεῖσθαι, τα δε γραμμικά».

Η περίφημη Υπατία τον 4ο μ. Χ. αιώνα, μεγάλη φιλόσοφος και επιστήμονας, χάριν στην οποία διεσώθησαν τα έργα του πατέρα της Άλγεβρας, Διοφάντου.

Υπήρχαν τέλος αναρίθμητες γυναίκες μυημένες στην Πυθαγόρεια Φιλοσοφία των οποίων τα ονόματα ευτυχώς έχουν φτάσει ως τις μέρες μας. Αξιοθέα, Ελορίς. Φιντύς, Οκκελώ, Κρατησίκλεια, Ρυνδακώ, Βοιώ, Τυρσηνίς, Βαβέλυκα η Αργεία, κτλ…

 

Ελένη Γεωργακάκη, φοιτήτρια Φιλοσοφικής για το ΠΥΓΜΗ.gr

Screen shot 2013-03-08 at 8.38.07 PM

Pandora’s box


Έρευνα, κείμενο, επιμέλεια: «Ταξίδι στην Αρχαία Ελλάδα» (Μάνος Ι. Ελευθερίου)

Pandora’s box Η ετυμολογία της αγγλικής λέξης box, της γαλλικής buis, της γερμανικής Büchse !…Αρχαία αγγλικά box, προήλθε από τα λατινικά buxus, κι αυτό, με τη σειρά του, από τα αρχαία ελληνική πύξος (1.αειθαλές πευκοειδές και μικρό δέντρο, ο πυξός, το πυξάρι, 2. Το ξύλο του). Στη λέξη πύξος οφείλεται και η μεταγενέστερη ελληνική λέξη πυξίς.

H πανάρχαια “μαγική”πινακίδα στην Ίκλαινα της Μεσσηνίας Πήλινη πινακίδα

Πήλινη πινακίδα που βρέθηκε στην Ελλάδα φέρει το παλαιότερο αναγνώσιμο (*) κείμενο στην Ευρώπη. Θεωρούμενη ως “μαγική ή μυστηριώδης” στην εποχή της, η γραφή στην πινακίδα αυτή επιβίωσε μόνο και μόνο επειδή πήρε φωτιά ένας σωρός σκουπίδια περίπου 3.500 χρόνια πριν, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Η πινακίδα, η οποία ανακαλύφθηκε σε έναν ελαιώνα στην περιοχή που τώρα βρίσκεται το χωριό Ίκλαινα, δημιουργήθηκε από μυκηναίο γραφέα που μιλούσε την ελληνική γλώσσα, μεταξύ του 1450 και 1350 π.Χ., σύμφωνα με τους αρχαιολόγους. Οι Μυκηναίοι, οι οποίοι έγιναν θρύλος εν μέρει από την Ιλιάδα του Ομήρου, κυριάρχησαν μεγάλο μέρος της Ελλάδας από το 1600 έως το 1100 π.Χ.

Μέχρι σήμερα, οι ανασκαφές στην Ίκλαινα έφεραν στο φως ένα πρώιμο μυκηναϊκό ανάκτορο, με γιγάντιους αναλημματικούς τοίχους, τοιχογραφίες, καθώς και ένα εκπληκτικά προηγμένο αποχετευτικό σύστημα, σύμφωνα με τον διευθύνοντα των ανασκαφών, Μιχάλη Κοσμόπουλο καθηγητή αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο St.Louis του Μιζούρι. Ωστόσο, η πινακίδα που βρέθηκε το περασμένο καλοκαίρι, αποτελεί τη μεγαλύτερη έκπληξη του πολυετούς προγράμματος, είπε ο κ. Κοσμόπουλος και συνέχισε:

Description: ttp://averoph.files.wordpress.com/2013/02/michaelcosmopoulos.jpg?w=171&h=161&h=161

ΜΙΧΑΗΛ ΚΟΣΜΟΠΟΥΛΟΣ(meropitopik.blogspot.gr)

“Σύμφωνα με όσα γνωρίζαμε, η πινακίδα αυτή δεν θα έπρεπε να βρίσκεται εκεί. Πρώτον, διότι οι μυκηναϊκές πινακίδες δεν θεωρούνταν ότι είχαν δημιουργηθεί τόσο νωρίς. Δεύτερον, μέχρι τώρα, επιγραφές είχαν βρεθεί μόνο σε ελάχιστα μεγάλα παλάτια, συμπεριλαμβανομένης και της προηγούμενης επιγραφής που κατείχε το ρεκόρ, και η οποία βρέθηκε στα ερείπια παλατιού σε αυτό που ήταν η πόλη των Μυκηνών.
Αν και ο αρχαιολογικός τόπος της Ίκλαινας είχε να επιδείξει ένα παλάτι κατά την πρώιμη Μυκηναϊκή εποχή, την περίοδο που δημιουργήθηκε η πινακίδα ο οικισμός είχε καταστεί ένας μικρός δορυφόρος της πόλης της Πύλου, έδρα του βασιλιά Νέστορα, βασικού χαρακτήρα της Ιλιάδας.
Πρόκειται για μια σπάνια περίπτωση όπου η αρχαιολογία συναντά τα αρχαία κείμενα και την ελληνική μυθολογία.”

Η πινακίδα διατηρήθηκε από τη φωτιά

Description: http://iklaina.files.wordpress.com/2011/11/pinakas_13.jpg?w=292&h=144&h=144

(Φωτ. πό: iklaina.files.wordpress.com)

Οι σημάνσεις επί του θραύσματος της πινακίδας – η οποία έχει ύψος περίπου 1 ίντσα (2,5 εκατοστά) και 1,5 ίντσα (4 εκατοστά) πλάτος – αποτελούν πρώιμα δείγματα του συστήματος γραφής που είναι γνωστό ως Γραμμική Β. Χρησιμοποιούμενη για μια πολύ αρχαία μορφή της ελληνικής, η Γραμμική Β αποτελείτο από περίπου 87 σημεία, που το κάθε ένα αντιπροσώπευε μία συλλαβή. Οι Μυκηναίοι φαίνεται ότι χρησιμοποίησαν τη Γραμμική Β για να καταγράφουν μόνο τα οικονομικά θέματα που ενδιέφεραν την κυβερνώσα ελίτ. Τα σημεία στην πρόσοψη της πινακίδας φαίνεται να σχηματίζουν ένα ρήμα που σχετίζεται με τις κατασκευές, λένε οι ερευνητές. Η πίσω πλευρά έχει έναν κατάλογο ονομάτων μαζί με αριθμούς – πιθανώς ένας κατάλογος ιδιοκτησίας.

“Επειδή αυτά τα αρχεία έτειναν να αποθηκεύονται μόνο για ένα οικονομικό έτος, ο πηλός δεν φτιαχνόταν για να διαρκεί,”συνέχισε ο κ. Κοσμόπουλος, του οποίου η εργασία χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από την Επιτροπή της National Geographic Society για την Έρευνα και την Εξερεύνηση.
“Εκείνες οι επιγραφές δεν ψήνονταν, παρά μόνο αποξηραίνονταν στον ήλιο και ήταν, συνεπώς, πολύ εύθραυστες.. Βασικά κάποιος τότε πέταξε την πινακίδα στον λάκκο και στη συνέχεια έκαψε τα σκουπίδια του. Αυτή η φωτιά σκλήρυνε και διατήρησε την πινακίδα.”

Μαγική, μυστηριώδης γραφή

Description: ttp://www.utexas.edu/inside_ut/take5/palaima/graphics/palaima.jpg

Thomas G. Palaima(Φωτ. ἀπό: utexas.edu)

Η πινακίδα της Ίκλαινας αποτελεί ένα μοναδικό εύρημα, δήλωσε ο Tom Palaima, ειδικός στις Μυκηναϊκές πινακίδες, και διοικητικό στέλεχος στο Πανεπιστήμιο του Όστιν, Τέξας. Εκτός από την ηλικία του, το χειροποίητο αντικείμενο θα μπορούσε να προσφέρει πληροφορίες για τον τρόπο οργάνωσης και διοίκησης των αρχαίων Ελληνικών βασιλείων, πρόσθεσε. Για παράδειγμα, οι αρχαιολόγοι παλαιότερα θεωρούσαν ότι οι ταμπλέτες αυτές κατασκευάζονταν και φυλάσσονταν αποκλειστικά στις μεγάλες πρωτεύουσες, ή τα “ανακτορικά κέντρα”, όπως η Πύλος και οι Μυκήνες.

Η πινακίδα της Ίκλαινας, η οποία βρέθηκε στα ερείπια μιας πόλης β’ κατηγορίας θα μπορούσε να υποδεικνύει ότι η παιδεία και η γραφειοκρατία κατά τα τέλη της Μυκηναϊκής περιόδου ήταν λιγότερο κεντροποιημένη από ό, τι εθεωρείτο μέχρι σήμερα. Ο Palaima πρόσθεσε ότι η ικανότητα ανάγνωσης και γραφής ήταν εξαιρετικά περιορισμένη κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο και θεωρούνταν από τους περισσότερους ανθρώπους ως μαγική ή μυστηριώδης. Πέρασαν 400 με 600 χρόνια πριν απομυθοποιηθεί ο γραπτός λόγος στην Ελλάδα, καθώς το αρχαίο ελληνικό αλφάβητο προσπέρασε τη Γραμμική Β και τελικά εξελίχθηκε στα 26 γράμματα που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή τη σελίδα.

Description: http://iklaina.files.wordpress.com/2012/01/cropped-2011070951.jpg?w=456&h=124&h=124

(Φωτ. πό: /iklaina.files.wordpress.com)

Η σελίδα ανασκαφής της Ίκλαινας ΕΔΩ (στα αγγλικά) κι ΕΔΩ,ένα άρθρο του κ.Κοσμόπουλου,για την ανασκαφή.

ΠΗΓΕΣ: ΕΛΛΗΝΙΚΟ(Ν) – NATIONAL GEOGRAPHIC –/averoph.wordpress.com

(*) Σσ: Παλαιότερο ναγνώσιμο,πί πηλο.ς παλαιότερο,γενικς,θεωρεται πιγραφή πάνω στό Βότσαλο τς Καυκανις,πού νεκαλύφθη πό τήν ρχαιολόγο Ξένια ραπογιάννη,7χλμ μακρυά πό τήν λυμπία.visaltis.net

 

πινακιδα Ικλαινα

Ξένοι γενετιστές εκτιμούν ότι η «Ιλιάδα» γράφηκε τον 8ο αιώνα π.Χ

ΕΛΛΑΔΑ

Παράλληλη η εξέλιξη γλώσσας και γονιδίων

Αμερικανοί και βρετανοί βιολόγοι, οι οποίοι συνήθως αποκωδικοποιούν την αρχαία γενετική ιστορία των ανθρώπων, αναλύοντας τον τρόπο που τα γονίδια μεταλλάσσονται με το πέρασμα του χρόνου, εφάρμοσαν μία παρεμφερή τεχνική σε κάτι τελείως διαφορετικό από την ειδικότητά τους: στην χρονολόγηση της συγγραφής ενός από τα αρχαιότερα και διασημότερα κείμενα του Δυτικού πολιτισμού: την «Ιλιάδα» του Ομήρου.

Το βασικό συμπέρασμά τους είναι, ότι γράφτηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. Δίνουν μάλιστα ως πιθανότερη κάποια ημερομηνία μεταξύ του 710 και του 760 π.Χ. Αυτή η χρονολόγηση σε γενικές γραμμές συμφωνεί με τις εκτιμήσεις των κλασσικών μελετητών, που προέρχονται από ιστορικές και αρχαιολογικές πηγές.

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό βιολογίας «Bioessays», έγινε από τους Mark Pagel, Andreea Calude και Andrew Meade της Σχολής Βιολογικών Επιστημών του βρετανικού πανεπιστημίου του Ρέντινγκ και τον γενετιστή Eric Altschuler του Ιατρικού Πανεπιστημίου του Νιου Τζέρσι. Ο Pagel, που ήταν επικεφαλής, ειδικεύεται σε στατιστικά μοντέλα που εξετάζουν τις εξελικτικές διαδικασίες στην ανθρώπινη συμπεριφορά σε κάθε πολύπλοκο σύστημα, ακόμα και στο πεδίο της κουλτούρας (εξ ου και το ενδιαφέρον για την «Ιλιάδα»). Ασχολείται ιδιαίτερα με την παράλληλη πορεία της βιολογικής και της γλωσσολογικής εξέλιξης, θεωρώντας ότι η γλώσσα ως πολιτισμικό φαινόμενο εξελίσσεται όπως περίπου και τα γονίδια.

«Οι γλώσσες συμπεριφέρονται τόσο εκπληκτικά όσο και τα γονίδια.Υπάρχει μια άμεση αναλογία», δήλωσε ο Pagel. «Προσπαθήσαμε να εντοπίσουμε τα πρότυπα στη γλωσσολογική εξέλιξη και να μελετήσουμε το λεξιλόγιο του Ομήρου ως μέσο για να διαπιστώσουμε κατά πόσο η γλώσσα εξελίσσεται με τον τρόπο που νομίζουμε. Αν αυτό όντως συμβαίνει, τότε πράγματι μπορούμε να βρούμε μια συγκεκριμένη ημερομηνία για τον Όμηρο (ως συγγραφέα)».

Οι ερευνητές αποδέχονται την ορθόδοξη άποψη, ότι ο Τρωικός πόλεμος όντως έλαβε χώρα και ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, ο Όμηρος, έγραψε ένα σχετικό έπος. Πάντως είναι μάλλον απίθανο, ότι υπήρξε μόνο ένας συγγραφέας που έγραψε την Ιλιάδα. Αρκετοί ερευνητές θεωρούν ότι πρόκειται για μια συνθετική συλλογή της προϋπάρχουσας προφορικής παράδοσης, που ανάγεται ίσως έως τον 13ο αιώνα π.Χ. Αυτό το αμάλγαμα ιστοριών κάποια στιγμή υπέστη επεξεργασία και εστιάστηκε στον πόλεμο της Τροίας, που πιθανώς συνέβη κατά τον 12ο αιώνα π.Χ., ενώ το ίδιο το έπος συνετέθη πολύ αργότερα, σύμφωνα με τον καθηγητή κλασσικών σπουδών του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, Μπράιαν Ρόουζ.

Ο Pagel και οι συνεργάτες του αντιμετώπισαν τις λέξεις της «Ιλιάδας» ως γονίδια σε ένα γονιδίωμα. Χρησιμοποίησαν μια συγκεκριμένη τεχνική γλωσσικής ανάλυσης που εστιάζει σε περίπου 200 έννοιες κοινές σε κάθε γλώσσα (τις λέξεις για τον πατέρα, τη μητέρα, τα όργανα του σώματος, τα χρώματα κ.α.). Οι ερευνητές εντόπισαν 173 τέτοιες λέξεις (λέγονται “Swadesh” από το όνομα του αμερικανού γλωσσολόγου Morris Swadesh που συνέταξε τον σχετικό κατάλογο στις δεκαετίες του ΄40 και του ΄50) και, στη συνέχεια, μελέτησαν τον τρόπο που αυτές οι 173 λέξεις-κλειδιά μεταβλήθηκαν («μεταλλάχτηκαν») διαχρονικά.

Για αυτό το σκοπό, εντόπισαν αρχικά τις εν λόγω λέξεις στη γλώσσα των Χετταίων (ενός πολιτισμού που υπήρχε στη διάρκεια του Τρωικού πολέμου) και στη συνέχεια, ανέλυσαν τις κατοπινές διαφορές που υπέστησαν οι ίδιες λέξεις στην Ομηρική γλώσσα, καθώς και στη σύγχρονη ελληνική. Δηλαδή εφάρμοσαν στη γλωσσολογία, μια μέθοδο που μοιάζει με την γενετική ανάλυση των γονιδίων με το πέρασμα του χρόνου. Η μέθοδός τους αυτή αποκαλείται εξελικτική-γλωσσολογική φυλογενετική στατιστική ανάλυση.

 Απο www.newsbeast.gr

7.000 χρόνια,υπάρχουμε και δημιουργούμε στο ίδιο τόπο!Δεν χρειαστήκαμε “εκπολιτιστές”

 

Description: 9CBABEEB96C26042198EACC445070B4…Διότι κατοικούμε αυτήν την χώρα, χωρίς ούτε να εκδιώξουμε άλλους εξ αυτής ούτε να την καταλάβουμε έρημο ούτε να εγκατασταθούμε σε αυτήν ως ανάμεικτος ομάδα από διάφορα ανόμοια φύλα, απεναντίας είναι τόσον ευγενές και γνήσιο το γένος μας, ώστε τη χώρα, στην οποίαν είδαμε το πρώτο φως, εξακολουθούμε συνεχώς να κατοικούμε, διότι είμεθα αυτόχθονες..(Ισοκράτης, «Πανηγυρικός», 24 -25)

Η πύλη του Άδη και ο μοναδικός στην Ευρώπη οικισμός 7.000 ετών

Με θέα σε έναν ήσυχο ελληνικό όρμο μακριά από τη Αθήνα, η Σπηλιά της Αλεπότρυπας περιέχει λείψανα από οικισμό Λίθινης Εποχής, τάφους, μια λίμνη και μια αμφιθεατρική αίθουσα στην οποία έχουν πραγματοποιηθεί απίστευτες τελετές που έλαβαν χώρα πριν, τουλάχιστον, 5.000 χρόνια.

Όλα αυτά ήταν σφραγισμένα από τον κόσμο μέχρι τους σύγχρονους καιρούς και οι επιστήμονες μόλις τώρα αναφέρουν αυτά τα οποία παρέμειναν εκεί μέσα.

«Δεν υπάρχει σχεδόν κανένας νεολιθικός οικισμός σε όλην την Ευρώπη, όπως αυτός εδώ- με τόσες πολλές ταφές», λέει η αρχαιολόγος Αναστασία Παπαθανασίου από το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού, διευθύντρια της Ομάδας Έργου του σπηλαίου του Δυρού. Η ομάδα έχει αποκαλύψει μέχρι στιγμής περίπου 160 ταφές στο εσωτερικό του σπηλαίου και χρονολογούνται από 7.000 έως 5200 χρόνια πριν, όταν άρχισε να εξαπλώνεται η γεωργία στην Ευρώπη.

Στο εσωτερικό, το σπήλαιο καλύπτεται από ένα λιπαρό στρώμα στάχτης που προκλήθηκε από τις τελετουργικές πυρκαγιές

που πραγματοποιήθηκαν στους τάφους που υπάρχουν εκεί.

«Η διατήρησή τους είναι εξαιρετική», λέει η Παπαθανασίου. Από τα διατηρημένα πράγματα διαπιστώνεται ότι οι αγρότες της Λίθινης Εποχής είχαν μια βαρύτητα στη βρώση του κριθαριού και του σίτου με λίγο κρέας ή ψάρι. Οι αναλύσεις των θαμμένων σκελετών δείχνουν ανθρώπους που δεν διαφέρουν πολύ από τους σημερινούς ανθρώπους της Μεσογείου – σχεδόν στο ύψος των σημερινών Ελλήνων- αν και είναι ελαφρώς αναιμικοί λόγω της έλλειψης του κρέατος στη διατροφή τους».
Περίπου το 31 τοις εκατό των θαμμένων κρανίων εμφανίζουν μία κληρονομική γραμμή, όπου οι πλάκες των οστών συναντιούνται πάνω από το μέτωπο, που δείχνουν συγγένεια, λέει η Παπαθανασίου και θα προσθέσει ότι τα κρανία, επίσης, έχουν πολλά σημεία από επουλωμένα χτυπήματα και κοψίματα. «Πάλεψαν πολύ».

«Ζούσαν σε ένα χωριό έξω από τη σπηλιά», λέει ο Mike Galaty του Millspas College στο Τζάκσον του Μισσισιπή (ΗΠΑ), με τον συνδιευθύνοντα του ερευνητικού έργου, William Parkinson του Field Museum του Σικάγο. «Δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς γινόταν στη διάρκεια του τελετουργικού, αλλά φαίνεται ότι θυσίαζαν ζώα, έσπαγαν αγγεία και άλλα κεραμικά και δημιουργούσαν μεγάλες φωτιές στο εσωτερικό της σπηλιάς».

Ο Έλληνας αρχαιολόγος Γιώργος Παπαθανασόπουλος, ο οποίος ήταν επικεφαλής των ανασκαφών στην τοποθεσία από την αρχή που έγινε τη δεκαετία του 1970, πιθανολογεί ότι η αρχαία ελληνική έννοια του Άδη, μία ζοφερή και ομιχλώδης κατοικία των νεκρών- μπορεί να έχει τις ρίζες της στις τελετουργίες που λάβαιναν χώρα στο σπήλαιο.

Description: http://olympiada.files.wordpress.com/2013/02/jpg?w=300
Η πρώτη εκ νέου ανακάλυψη του σπηλαίου έγινε από εντόπιους το 1958 και οι Έλληνες αξιωματούχοι του τουρισμού την είδαν ως τουριστική έλξη. Όταν οι αρχαιολόγοι συνειδητοποίησαν τι κρυβόταν εκεί, έκαναν προσπάθειες να μην ποδοπατηθεί ο χώρος από τους τουρίστες. Κατά τα επόμενα χρόνια το σπήλαιο του Δυρού θα χαρτογραφηθεί σε όλη την έκτασή του καθώς και ο χώρος του οικισμού της Λίθινης Εποχής, γύρω από τον κόλπο.

USA Today 

 Πηγή:© mikres-ekdoseis- Γιῶργος Ἐχέδωρος

About these ads

ΜΑ ΜΙΛΟΥΣΕ Ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ; ΚΑΙ ΜΙΛΟΥΣΕ ΚΑΙ ΓΕΛΟΥΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ.

f– Στα χρόνια του Φιλίππου Β’ ιδρύθηκε στην Αθήνα το σωματείο γελωτοποιών, που είχε την ονομασία “Εξήκοντα”, από τον αριθμό των μελών του. Πρόκειται για το πρώτο “σωματείο ηθοποιών” της Ιστορίας. Τα μέλη του σωματείου των “Εξήκοντα” συγκεντρώνονταν στο Ιερό του Ηρακλή. Με την πάροδο του χρόνου οι αστειότητες των “Εξήκοντα” απέκτησαν πανελλήνια φήμη, ώστε ο Φίλιππος έστειλε χρήματα στην Αθήνα και παρεκάλεσε να του στείλουν ένα corpus αστείων εγγράφως. Σε ποια γλώσσα γράφτηκαν; Είναι προφανές. Ο Φίλιππος μπορούσε να γελά με τα αστεία των Αθηναίων, που απαιτούσαν υψηλή λεκτική δεξιοτεχνία, (βλ. τη φράση “Αττικόν άλας”), γιατί απλούστατα γνώριζε την ελληνική όχι σαν ξένη, αλλά ως δική του γλώσσα. Στα πρώιμα εκείνα χρόνια, μόνο οι Έλληνες είχαν αναπτύξει αυτό που οι Γάλλοι ονομάζουν humeur και το οποίο προέκυψε εκ του ελληνικού “χυμός”, μέσω του λατινικού humor.

-Πηγή: Σαράντος Καργάκος, «Η ελληνικότητα της Μακεδονίας».

ΠΩΣ ΗΤΑΝ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΣΥΜΠΟΣΙΑ; (1ο μέρος ).

ΣΥΜΠΟΣΙΟΤα συμπόσια κατείχαν σημαντικότατο ρόλο στην ζωή των αρχαίων Ελλήνων. Αντίθετα με αυτό που οι περισσότεροι πιστεύουν, το σημαντικό μέρος του δεν ήταν το της βρώσης αλλά της πόσης. Άλλωστε αυτό δηλώνει και το όνομα του «συγκέντρωση ανθρώπων που πίνουν ομού».
Αναλυτικότερα, το αρχαίο συμπόσιο εκτυλισσόταν σε 2 διαδοχικούς χρόνους: πρώτα ικανοποιούσαν την πείνα τους με το καθ’ αυτού δείπνο ή σύνδειπνον, (και λίγο ποτό), και το επόμενο μέρος ήταν της οινοποσίας δηλ. ο πότος ή σύμποτος,. Αυτό το δεύτερο μέρος ήταν και το κυριότερο και είχε την μεγαλύτερη διάρκεια. Βέβαια και σε αυτό μπορούσαν να «τσιμπάνε» κάτι, πχ φρούτα, ξηρούς καρπούς, γλυκά κλπ.
Στα αθηναϊκά συμπόσια συμμετείχαν μόνον άντρες. Οι μόνες γυναίκες που μπορούσαν να συμμετέχουν ήταν διασκεδάστριες, πχ αυλητρίδες, χορεύτριες ή και εταίρες. Όχι όμως οι γυναίκες του οίκου.
Φτάνοντας ο καλεσμένος στον οίκο του οικοδεσπότη έβγαζε τα παπούτσια του και οι υπηρέτες του έπλεναν τα πόδια. Κατόπιν έπαιρνε την θέση σου σε κάποιο απ τα ανάκλιντρα. Επειδή και στην αρχαιότητα υπήρχαν ζητήματα ετικέτας, συνήθως οι πιο τιμητικές θέσεις βρίσκονταν δίπλα στον οικοδεσπότη.
Οι συνδαιτυμόνες φορούσαν στεφάνια, κυρίως κισσού, αλλά και μυρτιάς ή γιρλάντες από λουλούδια. Δεν έτρωγαν και έπιναν καθιστοί, αλλά μισοξαπλωμένοι, δύο ή και τρείς μαζί σε ένα ανάκλιντρο, με απλωμένα τα πόδια άλλα όρθιο τον άνω κορμό τους.Πριν οι καλεσμένοι αρχίσουν να δειπνούν πλένουν τα χέρια τους σε μια λεκάνη (το χέρνιβο) που έχουν φέρει οι υπηρέτες, κάτι που ήταν απαραίτητο, αφού τα περισσότερα φαγητά τα τρώνε με τα χέρια τους, Το φαγητό τοποθετούνταν εμπρός τους από τους υπηρέτες, πάνω σε μικρά φορητά τραπεζάκια.

Το δείπνο αρχίζει συνήθως με το πρόπωμα, κάτι σαν το σημερινό απεριτίφ. Αυτό είναι μια κούπα κρασί αρωματισμένο. Δεν υπάρχουν πετσέτες στο τραπέζι: σκουπίζονται με την ψίχα του ψωμιού που την κάνουν μπάλα και μετά τη πετάνε μαζί με τα κόκαλα και ότι άλλο είναι για πέταμα στο πάτωμα για τα σκυλιά του σπιτιού. Για αυτό και τα ανάκλιντρα δεν πατούν απευθείας στο δάπεδο αλλά τοποθετούνταν πάνω σε ένα χαμηλό, χτιστό σκαλάκι, που περιτρέχει όλο το δωμάτιο, έτσι ώστε όταν με το πέρας του συμποσίου θα έπλεναν το πάτωμα, το νερό δεν θα έβρεχε τα πόδια των επίπλων, μιας και το ξύλο ήταν ένα αρκετά ακριβό υλικό στην αρχαιότητα. Μερικοί καλεσμένοι για το καθαυτό συμπόσιο κανονικά έρχονται μετά το τέλος του δείπνου και πριν αρχίσει η πόση.

Πηγή: Ο δημόσιος και ιδιωτικός βίος των αρχαίων Ελλήνων, R. Flaceliere.