Το 1884 οι Ναυπλιώτες συγκεντρώνουν το αναγκαίο ποσό και παραγγέλνουν τον ανδριάντα του Κολοκοτρώνη στον γνωστό γλύπτη Λάζαρο Σώχο.
Ο ανδριάντας δουλεύτηκε στο Παρίσι τα χρόνια 1891-1895, στο εργαστήριο που είχε παραχωρήσει στον Σώχο ο Γάλλος καθηγητής του στη Σχολή Καλών Τεχνών Antoine Mercie.
Το γύψινο πρόπλασμα του Σώχου βράβευσε η Ακαδημία της Pώμης, ενώ εκτέθηκε επίσης στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού το 1900, όπου και πήρε το πρώτο βραβείο.

Tα αποκαλυπτήρια του έργου στο Ναύπλιο έγιναν στις 23 Απριλίου του 1901.
Ο μνημειακός έφιππος ανδριάντας του ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης είναι το πρώτο έφιππο άγαλμα της νεοελληνικής γλυπτικής.

O Λάζαρος Σώχος είχε κατασκευάσει και δεύτερο γύψινο πρόπλασμα του έργου, πανομοιότυπο μ’ εκείνο του ανδριάντα του Ναυπλίου. Σκέφτηκε πως το δεύτερο αυτό έργο του έπρεπε να στηθεί στην Αθήνα και έγραψε στον εξάδελφό του δικηγόρο Ξενοφώντα Σώχο ότι το προσφέρει δωρεάν, αρκεί να καταβληθεί το αντίτιμο του ορείχαλκου, για τη χύτευση του έργου. (Το υλικό για το άγαλμα στο Ναύπλιο προερχόταν από κανόνια της Επανάστασης, που υπήρχαν στο Παλαμήδη.) Έπειτα από αναφορά Αθηναίων δημοτών προς τον τότε δήμαρχο Αθηναίων Σπυρίδωνα Μερκούρη και προς το Δημοτικό Συμβούλιο, και μπροστά στον υπαρκτό κίνδυνο να αγοραστεί το πρόπλασμα του ανδριάντα από Γάλλο πολίτη, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε το 1900 να εγκρίνει αρχικά ποσό 5.000 δραχμών από δημοτικούς πόρους για την αγορά του προπλάσματος και επιπλέον τη σύσταση ερανικής επιτροπής για να συγκεντρώσει με πανελλήνιους εράνους τα υπόλοιπα χρήματα, ύψους 16.000 φράγκων, για την κάλυψη του συνολικού ποσού αγοράς του υλικού και της χύτευσης του αγάλματος.

Στην Αθήνα το άγαλμα στήθηκε το 1904. Υπήρξε μάλιστα διαφωνία για τον τόπο όπου έπρεπε να τοποθετηθεί. Ο Δήμος Αθηναίων πρότεινε να στηθεί μπροστά στο Ζάππειο Μέγαρο, ενώ η Νομαρχία Αθηνών μπροστά στην Παλαιά Βουλή. Τελικά, η αρχική θέση του αγάλματος (1904) ήταν σε μικρή νησίδα στη γωνία Σταδίου και Κολοκοτρώνη. Στη σημερινή του θέση μεταφέρθηκε το 1954, στη διάρκεια έργων ανάπλασης του περιβόλου της Παλαιάς Βουλής.
Άλλωστε στην περιοχή αυτή, μετά το 1835, έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Κολοκοτρώνης, στο σπίτι του, στη διασταύρωση των σημερινών οδών Κολοκοτρώνη και Λέκκα.

Το άγαλμα έχει συνολικό ύψος περίπου 9 µέτρα μαζί με το βάθρο του.

Ο Σώχος για να αποδώσει τον Κολοκοτρώνη μελέτησε τα πρόσωπα των εν ζωή συγγενών του, διάβασε τα απομνημονεύματά του, είδε τη φορεσιά και τον οπλισμό του, μελέτησε ακόμη και την ιπποσκευή του. Απέδωσε έτσι ρεαλιστικά τις εξωτερικές λεπτομέρειες. Μάλιστα ο Σώχος επιθυμούσε να φιλοτεχνήσει τον Κολοκοτρώνη με την αυθεντική του μορφή, χωρίς κάλυμμα κεφαλιού, προκειμένου να φαίνεται η γνωστή του χαίτη. Οι πιέσεις όμως ήταν έντονες, διότι η Επιτροπή λαχταρούσε έναν επιβλητικό ήρωα και όχι έναν απλό πολεμιστή. Έτσι αναγκάζουν το γλύπτη να φορέσει στο «Γέρο» περικεφαλαία και μάλιστα βαριά, αρχαιοπρεπή, και έτσι τελικά ο ήρωας απέκτησε την εντυπωσιακή και όλο μεγαλείο περικεφαλαία του.

Δε γνωρίζαμε ούτε τις αντιδράσεις, ούτε τα συναισθήματα του καλλιτέχνη γι αυτή την επιβολή στην εικαστική του άποψη, μέχρι το 2002, όπου κατά τις εργασίες συντήρησης του ανδριάντα στην Αθήνα από την αρχαιολογική υπηρεσία, αποκαλύφθηκε η ακόλουθη επιγραφή στην περικεφαλαία και το εσωτερικό της χαίτης:
«Παρά τη θέλησιν του Σώχου, Κολοκοτρώνη μου, ξαναφόρεσε την περικεφαλαία, Paris 1909.»

Στις δύο πλαϊνές πλευρές του μαρμάρινου βάθρου του φέρει ένθετες, ανάγλυφες, ορειχάλκινες πλάκες, διακοσμημένες µε πολεµικές αναπαραστάσεις από τη δράση του «Γέρου», επίσης φιλοτεχνημένες από τον Σώχο το 1895 και το 1897. Στη μια όψη παριστάνεται η καταστροφή του Δράμαλη και στην άλλη η προτροπή του Γέρου του Μωριά προς τους Έλληνες να κάψουν τα συγχωροχάρτια των τούρκων, που τους είχε δώσει ο σουλτάνος και να προσχωρήσουν στην επανάσταση. Ο Σώχος επέλεξε αυτές τις δύο σκηνές θεωρώντας τες από τις πιο σημαντικές της ζωής του Κολοκοτρώνη, σύμφωνα με τα απομνημονεύματά του.

Στην εμπρόσθια όψη του βάθρου έχει χαραχθεί η επιγραφή: « Έφιππος χώρει γενναίε στρατηγέ ανά τους αιώνας διδάσκων τους λαούς πως οι δούλοι γίνονται ελεύθεροι.» Στην αντίθετη πλευρά θυμίζει ότι ο ανδριάντας αποπερατώθηκε με κοινό έρανο των Ελλήνων το 1904.

Ο δείκτης του χεριού χαράσσει συμβολικά το δρόμο μπροστά, δείχνει το μέλλον. Εκφράζει το όραμα της ελευθερίας που κατακτιέται με αγώνες και θυσίες.

Ο ανδριάντας του Θ. Κολοκοτρώνη αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα υπαίθρια γλυπτά της πρωτεύουσας.

Πηγή: https://argolikivivliothiki.gr/tag

Ο Στρατής Δούκας περιγράφει την επίσκεψη του Γιαννούλη Χαλεπά στο νεκροταφείο, στα 1930, για να δει μετά από πολλά χρόνια την “Κοιμωμένη”:

Ήταν τόσος ο συνωστισμός, που χρειάστηκε να επέμβουν οι φύλακες, για να κυκλοφορεί ελεύθερα. Φωτορεπόρτερ, σκιτσογράφοι, δημοσιογράφοι αντιπρόσωποι όλων των τάξεων. Ο ερχομός του είχε κάνει να ξεσηκωθεί ολόκληρη η Αθήνα. Ο κόσμος ήταν περίεργος να δει πως θα φερνόταν, τι στάση θα τηρούσε μπροστά στο αθάνατο έργο του. Από φόβο μη συγκινηθεί, τον πέρασαν -γιατί ο συνωστισμός του κόσμου ήταν αδιαπέραστος- πρώτα από άλλα μνημεία. Τ’ αναγνώριζε όλα, τα θυμόταν με κάθε λεπτομέρεια. Όταν, τέλος, κατά τις 7 το βράδυ έφθασε μπροστά της, ζήτησε να του ανοίξουν το κιγκλίδωμα και μπήκε. Κοίταξε σιωπηλά το έργο του, κι απ’ το ρυτιδωμένο του μέτωπο πέρναγαν χίλιες εικόνες. Τα μάτια του μια βούρκωναν, μια γέλαγαν και μια κατσούφιαζαν. Μια ταραχή, μια πάλη γινόταν μέσα του και τα κρυφά βλέμματα που ‘ριχνε στο πλήθος, ενώ έμενε ασκεπής μπροστά στο έργο της νιότης του, μαρτυρούσαν πως φοβόταν μην προδοθεί. Κάποιος, τότε, του ‘πε: “Λένε πως την έπλυναν με άκουα φόρτε και χάλασε”. Άπλωσε το χέρι του, θώπευσε τις αρμονικές πτυχές του υφάσματος, γέλασε ζωηρά και είπε, ενώ το χέρι του στηριζόταν απάνω στο μάρμαρο με τρυφερότητα: “Δεν χαλάει!”

ΣΤΡΑΤΗΣ ΔΟΥΚΑΣ “ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ ΧΑΛΕΠΑΣ”.

Το καλοκαίρι 1893, σε περίοδο μεγάλης οικονομικής κρίσης, λίγο πριν ακουστεί απ’ τον Χαρίλαο Τρικούπη το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» και λόγω των κρουσμάτων χολέρας που είχαν εμφανιστεί στα Μικρασιατικά παράλια το κράτος αποφάσιζε να παρέμβει στα ζητήματα καθαριότητας των Αθηνών. Η ελληνική πρωτεύουσα παρουσίαζε απαράδεκτη κατάσταση από πλευράς καθαριότητος, λόγω της οικονομικής αδυναμίας του Δήμου Αθηναίων να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Οπότε, τα έντονα παράπονα και το πλήθος των δημοσιευμάτων ανάγκασαν την Κυβέρνηση να λάβει μέτρα και να αναθέσει την καθαριότητα της πόλης στην Αστυνομία!
Χρησιμοποιώντας έναν νόμο της εποχής του Όθωνα που προέβλεπε την αναγκαστική εργασία των δημοτών σε έργα κοινής ωφέλειας, η Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών έβαλε σε ενέργεια ένα… διαβολικό σχέδιο. Για να καθαρίσει την πόλη χρησιμοποίησε τους δεκάδες άεργους αλλά και τους λωποδύτες που σύχναζαν στα ύποπτα στέκια. Έκανε μάλιστα και διάκριση, αφού οι άεργοι, οι οποίοι εμφανίζονταν συχνά πυκνά ζητώντας εργασία, θα πληρώνονταν για τις υπηρεσίες τους, ενώ οι λωποδύτες δεν θα πληρώνονταν μέχρι η εργασία τους να ισοψηφήσει με τις κλοπές και λωποδυσίες που έκαναν!
Η Αστυνομία έσπευσε να πραγματοποιήσει «επιχείρηση-σκούπα» συλλαμβάνοντας δεκάδες «υπόπτους δια την δημοσίαν ασφάλειαν» και οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν «δια την καθαριότητα της πόλεως». Το πρόγραμμα βρήκε σύμφωνους τους πολίτες αλλά και τον Δήμο Αθηναίων. Το δημοτικό συμβούλιο έσπευσε να ψηφίσει κονδύλι για να ενοικιάσει κάρα με βυτία διαλυμένου ασβέστη. Και μετά από πρόταση του δημοτικού συμβούλου Ευστάθιου Χοϊδά, όλοι οι δημοτικοί σύμβουλοι συμμετείχαν επισήμως στην εκστρατεία καθαριότητας λειτουργώντας ως «επόπτες» και ελέγχοντας όχι μόνον τους δημόσιους αλλά και τους ιδιωτικούς χώρους, συμπεριλαμβανομένων και των αυλών και των αποχωρητηρίων των σπιτιών. Η χολέρα τότε έπληξε μόνον νησιά, ενώ η Αθήνα σε είκοσι ημέρες έλαμπε από καθαριότητα!

Πηγή: άρθρο του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά στο “Μικρό Ρωμιό”.

Ο μεγαλύτερος κήπος στο κέντρο της Αθήνας, με έκταση 277 στρεμμάτων όπου συνυπάρχουν αρμονικά η τέχνη και η φύση.  Πήρε το όνομά του από το Ρωμαϊκό Campus Martius (πεδίον Άρεως). Στα χρόνια του Όθωνα φιλοξένησε τους στρατώνες του ιππικού. Μέχρι το 1880, τα Κυριακάτικα μεσημέρια και τις γιορτές αποτελούσε χώρο περιπάτου για τους Αθηναίους και τους Βασιλείς. Στη πλατεία του ναού των Ταξιαρχών υπήρχε στημένη μια εξέδρα μουσικής σε σχήμα πολυγώνου, όπου παιάνιζε η φιλαρμονική. Από εκεί προήλθε και το όνομα της όμορης γειτονιάς «Πολύγωνο».  Το 1927 συγκροτήθηκε η Επιτροπή Δημοσίων Κήπων και Δενδροστοιχιών και δόθηκε προτεραιότητα στη διαμόρφωση του Πεδίου του Άρεως σε άλσος, αφού το διεκδικούσαν για κατασκευή Δικαστικού Μεγάρου και Εθνικού Θεάτρου, ενώ η αγγλική εταιρία ηλεκτροφωτισμού και ηλεκτρικής συγκοινωνίας «Power» χρησιμοποιούσε το χώρο για να πετάει τα προϊόντα εκσκαφής από τη σήραγγα του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου Αθηνών-Πειραιώς. Η Επιτροπή όμως εκείνη φρόντισε πρώτα να βελτιώσει τον κήπο του Θησείου, και τον Εθνικό κήπο, με συνέπεια, έξι χρόνια μετά, το 1933, με τους μικρούς πόρους που διέθετε, να κάνει την έναρξη εργασιών ανάπλασης και δενδροφύτευσης του. Λαμβάνοντας υπόψη τα ακολουθούμενα τότε σχέδια (ρυθμούς) των αγγλικών και γαλλικών αλσών, συνέταξε το νέο σχέδιο που αποτελεί συνδυασμό ρυθμών εκείνων. Μάλιστα είχε ληφθεί μέριμνα να μην εμποδίζεται από τα διάφορα κεντρικά σημεία του άλσους η θέα της Ακρόπολης (!), χωρίς να διασφαλίσουν όμως και το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος ανοικοδόμησης των γύρω οικοπέδων.

Μέχρι το 1940 φυτεύθηκαν περίπου 46.000 δένδρα και θάμνοι.

Το 1935 ανατέθηκε  στα μέλη του Σωματείου Ελλήνων Γλυπτών η φιλοτέχνηση των προτομών των ηρώων του 1821 που κοσμούν τη Λεωφόρο των Ηρώων.

Tο άγαλμα της Αθηνάς Προμάχου που βρίσκεται στη νότια είσοδο του πάρκου, προς την Λεωφόρο Αλεξάνδρας φιλοτεχνήθηκε το 1952 από τον γλύπτη Β. Φαληρέα, και  – αλήθεια το γνωρίζατε – είναι το ηρώο των πεσόντων στην Ελλάδα Βρετανών, Αυστραλών και Νεοζηλανδών στις μάχες 1941-45. Περισσότερα για αυτό αύριο.

Πηγή: boraeinai.blogspot.gr

-“Δεν υπάρχουν ιδέες – υπάρχουν μονάχα άνθρωποι που κουβαλούν τις ιδέες- κι αυτές παίρνουν το μπόι του ανθρώπου που τις κουβαλάει”. Ν. Καζαντζάκης.