Daily Archives: February 24, 2013

ΜΑ ΜΙΛΟΥΣΕ Ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ; ΚΑΙ ΜΙΛΟΥΣΕ ΚΑΙ ΓΕΛΟΥΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ.

f– Στα χρόνια του Φιλίππου Β’ ιδρύθηκε στην Αθήνα το σωματείο γελωτοποιών, που είχε την ονομασία “Εξήκοντα”, από τον αριθμό των μελών του. Πρόκειται για το πρώτο “σωματείο ηθοποιών” της Ιστορίας. Τα μέλη του σωματείου των “Εξήκοντα” συγκεντρώνονταν στο Ιερό του Ηρακλή. Με την πάροδο του χρόνου οι αστειότητες των “Εξήκοντα” απέκτησαν πανελλήνια φήμη, ώστε ο Φίλιππος έστειλε χρήματα στην Αθήνα και παρεκάλεσε να του στείλουν ένα corpus αστείων εγγράφως. Σε ποια γλώσσα γράφτηκαν; Είναι προφανές. Ο Φίλιππος μπορούσε να γελά με τα αστεία των Αθηναίων, που απαιτούσαν υψηλή λεκτική δεξιοτεχνία, (βλ. τη φράση “Αττικόν άλας”), γιατί απλούστατα γνώριζε την ελληνική όχι σαν ξένη, αλλά ως δική του γλώσσα. Στα πρώιμα εκείνα χρόνια, μόνο οι Έλληνες είχαν αναπτύξει αυτό που οι Γάλλοι ονομάζουν humeur και το οποίο προέκυψε εκ του ελληνικού “χυμός”, μέσω του λατινικού humor.

-Πηγή: Σαράντος Καργάκος, «Η ελληνικότητα της Μακεδονίας».

ΠΩΣ ΗΤΑΝ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΣΥΜΠΟΣΙΑ; (1ο μέρος ).

ΣΥΜΠΟΣΙΟΤα συμπόσια κατείχαν σημαντικότατο ρόλο στην ζωή των αρχαίων Ελλήνων. Αντίθετα με αυτό που οι περισσότεροι πιστεύουν, το σημαντικό μέρος του δεν ήταν το της βρώσης αλλά της πόσης. Άλλωστε αυτό δηλώνει και το όνομα του «συγκέντρωση ανθρώπων που πίνουν ομού».
Αναλυτικότερα, το αρχαίο συμπόσιο εκτυλισσόταν σε 2 διαδοχικούς χρόνους: πρώτα ικανοποιούσαν την πείνα τους με το καθ’ αυτού δείπνο ή σύνδειπνον, (και λίγο ποτό), και το επόμενο μέρος ήταν της οινοποσίας δηλ. ο πότος ή σύμποτος,. Αυτό το δεύτερο μέρος ήταν και το κυριότερο και είχε την μεγαλύτερη διάρκεια. Βέβαια και σε αυτό μπορούσαν να «τσιμπάνε» κάτι, πχ φρούτα, ξηρούς καρπούς, γλυκά κλπ.
Στα αθηναϊκά συμπόσια συμμετείχαν μόνον άντρες. Οι μόνες γυναίκες που μπορούσαν να συμμετέχουν ήταν διασκεδάστριες, πχ αυλητρίδες, χορεύτριες ή και εταίρες. Όχι όμως οι γυναίκες του οίκου.
Φτάνοντας ο καλεσμένος στον οίκο του οικοδεσπότη έβγαζε τα παπούτσια του και οι υπηρέτες του έπλεναν τα πόδια. Κατόπιν έπαιρνε την θέση σου σε κάποιο απ τα ανάκλιντρα. Επειδή και στην αρχαιότητα υπήρχαν ζητήματα ετικέτας, συνήθως οι πιο τιμητικές θέσεις βρίσκονταν δίπλα στον οικοδεσπότη.
Οι συνδαιτυμόνες φορούσαν στεφάνια, κυρίως κισσού, αλλά και μυρτιάς ή γιρλάντες από λουλούδια. Δεν έτρωγαν και έπιναν καθιστοί, αλλά μισοξαπλωμένοι, δύο ή και τρείς μαζί σε ένα ανάκλιντρο, με απλωμένα τα πόδια άλλα όρθιο τον άνω κορμό τους.Πριν οι καλεσμένοι αρχίσουν να δειπνούν πλένουν τα χέρια τους σε μια λεκάνη (το χέρνιβο) που έχουν φέρει οι υπηρέτες, κάτι που ήταν απαραίτητο, αφού τα περισσότερα φαγητά τα τρώνε με τα χέρια τους, Το φαγητό τοποθετούνταν εμπρός τους από τους υπηρέτες, πάνω σε μικρά φορητά τραπεζάκια.

Το δείπνο αρχίζει συνήθως με το πρόπωμα, κάτι σαν το σημερινό απεριτίφ. Αυτό είναι μια κούπα κρασί αρωματισμένο. Δεν υπάρχουν πετσέτες στο τραπέζι: σκουπίζονται με την ψίχα του ψωμιού που την κάνουν μπάλα και μετά τη πετάνε μαζί με τα κόκαλα και ότι άλλο είναι για πέταμα στο πάτωμα για τα σκυλιά του σπιτιού. Για αυτό και τα ανάκλιντρα δεν πατούν απευθείας στο δάπεδο αλλά τοποθετούνταν πάνω σε ένα χαμηλό, χτιστό σκαλάκι, που περιτρέχει όλο το δωμάτιο, έτσι ώστε όταν με το πέρας του συμποσίου θα έπλεναν το πάτωμα, το νερό δεν θα έβρεχε τα πόδια των επίπλων, μιας και το ξύλο ήταν ένα αρκετά ακριβό υλικό στην αρχαιότητα. Μερικοί καλεσμένοι για το καθαυτό συμπόσιο κανονικά έρχονται μετά το τέλος του δείπνου και πριν αρχίσει η πόση.

Πηγή: Ο δημόσιος και ιδιωτικός βίος των αρχαίων Ελλήνων, R. Flaceliere.